Πανταζόπουλος, Ανδρέας

Πανταζόπουλος, Ανδρέας

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο ΑΠΘ. Το αντικείμενο μελέτης του είναι το ελληνικό πολιτικό σύστημα και τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την προσέγγιση των φαινομένων του λαϊκισμού, του εθνικισμού, του αντισημιτισμού και της σοσιαλδημοκρατίας. Τελευταίο του βιβλίο: «Ο αριστερός εθνικολαϊκισμός 2008-2013», Θεσσαλονίκη, εκδ. Επίκεντρο, 2013.

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος στην ομιλία του στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών στη Θεσσαλονίκη, «Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ: ΕΛΠΙΔΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ. Προετοιμάζοντας την περίοδο 2019 -2022», τονίζει: «Και αυτή είναι η ουσία της κρίσης, που συνάμα συνιστά και την μείζονα δημοκρατική πρόκληση της περιόδου, της «Ελλάδας μετά». Η υπέρβαση αυτού του σε τελευταία ανάλυση αντινεωτερικού πνεύματος ισοδυναμεί με το να ξαναβρούμε το νόημα της πολιτικής, με το «ξανακερδισμένο χρόνο» της, με την διεκδίκηση και κατοχύρωση της αυτονομίας της, από τον διχαστικό κορπορατισμό, με την επινόηση μιας ανοιχτής πολιτικής κοινότητας, σε φιλελεύθερα και δημοκρατικά πλαίσια. Είναι η μοναδική πρόοδος που μας επιβάλλεται.»    

 

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος γράφει για τη συνωμοσιολογία και τον αριστερό λαϊκισμό, με αφορμή πρόσφατη έρευνα στην Γαλλία: «Το γενικότερο συμπέρασμα της εν λόγω έρευνας, η οποία βέβαια χρήζει περαιτέρω ανάλυσης, είναι ότι οι λεγόμενες «θεωρίες συνωμοσίας» συνιστούν μείζον κοινωνικό φαινόμενο, στην πιο πυκνή τους μορφή αφορούν έναν στους τέσσερις Γάλλους, μόνον ένας στους πέντε εμφανίζεται να τις απορρίπτει απολύτως. Οι νέοι φαίνονται πιο επιρρεπείς στην συνωμοσιολογία από ό,τι οι μεγαλύτερες ηλικίες, εκτός από εκείνη τη μορφή της που αφορά την κλιματική αλλαγή και την μετανάστευση. Τέλος, η συνωμοσιολογία συσχετίζεται θετικά με την λεγόμενη (ακροαριστερή ή ακροδεξιά) λαϊκιστική ψήφο.»

Παρασκευή, 30 Ιουν 2017

Προβλήματα ταυτότητας #ElladaMeta

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος στην ομιλία του στο Συνέδριο του Κύκλου Ιδεών, Η Ελλάδα Μετά, θέτει το θέμα της ταυτότητας: «Μέσα σε αυτή την όψη προ-νεωτερικότητας του ελληνικού «εθνικισμού», αυτού του δημώδους παγανιστικού εθνοτισμού, του εθνοτικού κοινοτισμού, που δεν κατάφερε να προαχθεί σε πολιτικό εθνικισμό, σε εθνισμό, μπορεί να βρίσκεται μία από τις βασικές απαντήσεις στο χρονίζον και αναπάντητο για πολλούς ταυτοτικό ερώτημα του ‘’ποιοι είμαστε;’’». Ο συγγραφέας τονίζει πως «έχουμε μείζον πρόβλημα με το «μετά». Γιατί αυτό το «μετά» είναι στην ουσία του νεωτερική κατασκευή, το «μετά» είναι κάτι που σε μεγάλο βαθμό η ελληνική κουλτούρα, δεν μπορεί εύκολα να το αντέξει, γιατί το μετά είναι αφαίρεση, είναι στην ουσία τι; Είναι η πολιτική.»

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος εξηγεί την «λαϊκιστική μνησικακία»: «Αυτή η λαϊκιστική μηχανή μίσους πατάει πάνω στην υπέρβαση των παλιών διαιρέσεων (αριστερά/δεξιά), προνομιακό της υποκείμενο είναι ο θυματοποιημένος λαός, αυτό το νέο ελληνοκεντρικό υποκείμενο που «απελευθέρωσε», αναπαλαιώνοντάς το, η κινητοποίηση των «Αγανακτισμένων» το 2011» Ο συγγραφέας τονίζει πως «τώρα που αυτή η παρανοϊκής/μαγικής φύσης εθνικολαϊκιστική αντιστασιακή αφήγηση πολιτικά θρυμματίσθηκε προσκρούοντας στην πραγματικότητα, είναι αυταπάτη ότι η εξτρεμιστική της απόφυση, που κατασκευάζει σαν θεομηνία τον «άλλον» ως εχθρό (εναντίον του οποίου, συνεπώς, όλα επιτρέπονται) , είναι πολιτικά ελέγξιμη και ενσωματώσιμη στο «σύστημα» δια της κολακείας, δια της δημαγωγικής συναίνεσης»

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος μιλώντας στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών «Εθνικολαϊκιστές Vs. Υπνοβάτες» και αναλύοντας την έννοια του εθνικολαϊκισμού τόνισε: «Η συκοφάντηση του πολιτικού αντιπάλου συνιστά την αντιπολιτική κανονικότητα του εθνικολαϊκισμού. Η συκοφαντία εξαγνίζει τον επιτιθέμενο, τον απευθυνοποιεί, μπολιάζοντας με μια «αντιστασιακή» κουλτούρα της υποψίας ολόκληρο το κοινωνικό σώμα και, με τον τρόπο αυτό, διευρύνει την κρίση αντιπροσώπευσης. Είναι η εργαλειοποίηση αυτής της κρίσης, η οποία βέβαια είναι υπαρκτή, αλλά, ωστόσο, πολυπαραγοντική, που επιτρέπει στο νέο εθνικολαϊκισμό να ηθικολογεί στο όνομα μιας μυθολογημένης «διαφάνειας» και να ξιφουλκεί κατά του «συστήματος», σκηνοθετώντας τις μαγικές, λυτρωτικές του λύσεις, τις «αυταπάτες» του.»

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος στο κείμενο του εξετάζει την έννοια του εθνικολαϊκισμού «ως την σκιά της πολιτικής και όχι της δημοκρατίας». Παρουσιάζει την όψη του «εθνικολαϊκισμού όχι μόνον ή όχι τόσο ως δύναμη της αντιπολίτευσης, αλλά ως δύναμη κυβερνητική, που από θέσεις εξουσίας συνεχίζει να επενδύει τον δημόσιο λόγο του σε ομώνυμες ιδεολογικές και στιλιστικές εκφορές». Ο συγγραφέας τονίζει πως ο «εθνικολαϊκισμός δεν ήταν απλώς μία στρατηγική για την κατάκτηση της κυβερνητικής εξουσίας , αλλά και μία ιδεολογία» και εξηγεί πως «ο λαϊκισμός εμφανίζεται ως η συνεπέστερη ενσάρκωση της πολιτικής, η ίδια η πολιτική αυτοπροσώπως, διαμέσου της οποίας επιλύονται όλα τα προβλήματα»

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος εξετάζει την εκλογή Φιγιόν εκτιμώντας ότι «τόσο το πρόγραμμά του, όσο και ο πολιτικός του λόγος δεν έχουν σχέση με τον «λαϊκισμό», στην όποια τυπική παραλλαγή του, λεπενικό ή και πουζαντικό». Ο συγγραφέας σημειώνει πως «ο Φιγιόν απευθύνεται στην «βαθιά Γαλλία» (που «εκδικείται» το πολιτικό σύστημα για το έλλειμμα πολιτικής αντιπροσώπευσης, σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Πασκάλ Περρινώ ), αν και είναι ένας πεπεισμένος ρεπουμπλικανός, οπαδός της κοσμικότητας» και τονίζει πως «η συντηρητική επανάσταση Φιγιόν, δίνοντας την εικόνα ενός σόφτ λαϊκισμού, συμβατού με την δημοκρατία, φαίνεται ότι εκκινεί με καλές, και μάλιστα κινηματικού τύπου, προϋποθέσεις»

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος αναλύει τα αίτια της νίκης Τράμπ εξηγώντας πως «το αίτημα της προστασίας, μέσα σε έναν ασταθή κόσμο σε μετάβαση, δεν αφορά μόνον την κοινωνική και οικονομική διάσταση της σημερινής κρίσης, την πτώση μέρους της μεσαίας τάξης, αλλά ταυτοχρόνως τέμνεται με την ως τώρα βασική πολιτισμική συνθήκη της ύπαρξής της, την εθνική ταυτότητα, τα πραγματικά και τα φαντασιακά της σύνορα» και τονίζει πως «η πολιτισμική ανασφάλεια, αυτό είναι το πρόβλημα, το οποίο οι δεξιοί λαϊκιστές το μεταφράζουν σε πολιτικές «εθνικής προτίμησης» και πολιτισμικού ρατσισμού». Ο συγγραφέας σημειώνει ότι «η αντιμετώπιση του φαινομένου δεν είναι εύκολη υπόθεση»

Ο Ανδρέας Πανταζόπουλος εξετάζει τον «λαϊκισμό» και την «λατρεία του λαού», ως «τύπο νομιμοποίησης αναδυόμενων ελίτ ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης και μετάβασης, όπως είναι η σημερινή, που μπορεί εύκολα να διολισθήσει σε λαϊκισμό ως «τύπο καθεστώτος», του οποίου ο βοναπαρτισμός είναι το βασικότερο χαρακτηριστικό του», επισημαίνοντας πως «ο μανιχαϊκός και διχαστικός λόγος του λαϊκισμού αρκετές φορές στρέφεται κατά της ίδιας της δημοκρατίας». Ο συγγραφέας σημειώνει πως «η επιστροφή του δημοκρατικού ζητήματος στην δημόσια συζήτηση είναι δικαιολογημένη και επείγουσα» και τονίζει πως «η κριτική του λαϊκισμού επιβάλλεται σήμερα να γίνει από όλους εκείνους που εξακολουθούν να πιστεύουν στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία.

Στο κείμενο του Ανδρέα Πανταζόπουλου, που αποτελεί τη βάση της ομιλίας του στην παρουσίαση του βιβλίου του Ευ. Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, κυριαρχεί το ζήτημα της επίκλησης του δημοψηφίσματος. Συγκεκριμένα τονίζει: «Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται για δημοψηφίσματα (référendum), με την έννοια μιας πολιτικά «άδολης» προσφυγής στους ψηφοφόρους, αλλά για χειραγώγηση της λαϊκής γνώμης από ιδεολογικο-πολιτικούς επιχειρηματίες. Πρόκειται για plébiscite, για την «δημοψηφισματική» νομιμοποίηση των δικών τους πρωτοβουλιών. Πρόκειται για την ιδεολογική χρήση του δημοψηφίσματος, ώστε να νομιμοποιηθούν άλλοι, ανομολόγητοι πολιτικοί στόχοι, μία θεολογικού τύπου νομιμοποίηση του εξουσιαστικού φαινομένου, ενίοτε προωθούμενου από «αντιεξουσιαστές» λαϊκιστές»

Σελίδα 1 από 2