Ανοικτή (ή ελεύθερη) οικονομία είναι η οικονομία που αλληλεπιδρά ελεύθερα με άλλες οικονομίες. Οι εισαγωγικές, εξαγωγικές και επενδυτικές δραστηριότητες είναι ελεύθερες και παίζουν σημαντικό ρόλο στην ευημερία της. Ποιες είναι οι θετικές συνέπειες των πολιτικών που προάγουν την ανοικτή οικονομία; Η Ελλάδα έχει ανοικτή οικονομία;
Η υιοθέτηση των κανόνων της ελεύθερης αγοράς έχει θετικές συνέπειες τόσο στην οικονομία όσο και στην κοινωνία. Για να γίνει αυτό το επιχείρημα αντιληπτό, θα συγκρίνουμε ορισμένους δείκτες κάποιων κρατών, τα οποία διαφέρουν ως προς τον βαθμό ελευθερίας της οικονομίας τους. Κοιτάζοντας στοιχεία που παρουσίασε το heritage.org (τα οποία μπορείτε να δείτε εδώ ), το έτος 2016, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία και ο Καναδάς σημειώνουν τα υψηλότερα ποσοστά οικονομικής ελευθερίας παγκοσμίως, τα οποία κυμαίνονται στο 80%, την στιγμή που ο μέσος όρος της Ευρώπης είναι στο 63,2%. Η Ελλάδα βρίσκεται στο 50%.
Αρχικά θα δούμε τη σχέση: Οικονομικής ελευθερίας – Οικονομίας. Η οικονομική ελευθερία φαίνεται πως αυξάνει το κατά κεφαλήν εισόδημα. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας τράπεζας, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία και ο Καναδάς βρίσκονται μέσα στις 25 πλουσιότερες χώρες παγκοσμίως, χρησιμοποιώντας ως δείκτη το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 40η θέση της κατάταξης. Επίσης, οι χώρες οι οποίες έχουν ανοίξει τις οικονομίες τους αποτελούν ελκυστικότερους επενδυτικούς προορισμούς καθώς και έχουν μικρότερα ποσοστά ανεργίας σε σχέση με άλλες χώρες ( περισσότερα εδώ )
Μια θετική συνέπεια της ανοικτής οικονομίας είναι πως μειώνεται η διαφθορά.
Μια θετική συνέπεια της ανοικτής οικονομίας είναι πως μειώνεται η διαφθορά. Από τον Φεβρουάριο του 1997, ο Paolo Mauro, οικονομολόγος στο ευρωπαϊκό τμήμα του Διεθνούς νομισματικού ταμείου, είχε δημοσιεύσει μια μελέτη η οποία έδειχνε την αντιστρόφως ανάλογη σχέση της ανοικτής οικονομίας με την διαφθορά. Σύμφωνα με αυτή την δημοσίευση, όσο μεγαλύτερος ήταν ο δείκτης οικονομικής ελευθερίας μιας χώρας, τόσο μικρότερα ήταν τα ποσοστά διαφθοράς της. Βλέποντας στοιχεία που δημοσίευσε το heritage.org, φαίνεται να επιβεβαιώνεται αυτός ο ισχυρισμός καθώς οι τρεις χώρες που αναφέρθηκαν παραπάνω ως οι περισσότερο οικονομικά ελεύθερες, σημειώνουν τα χαμηλότερα ποσοστά διαφθοράς, πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ευρώπης. Σε αντίθεση, η Ελλάδα σημειώνει υψηλά ποσοστά διαφθοράς, αρκετά πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Στη δημοσίευση του Paolo Mauro, αναφέρεται επίσης πως η διαφθορά τείνει να επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη για μια σειρά από λόγους (αναλυτικότερα δείτε την δημοσίευση). Επομένως υπάρχουν και οικονομικοί λόγοι για την ανάγκη μείωση της διαφθοράς μιας χώρας.
H ανάγκη της χώρας μας, για στροφή σε πολιτικές ανοικτής οικονομίας είναι επιτακτική.
Η οικονομική ελευθερία αυξάνει την ευτυχία των πολιτών. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται σχετικά με το ποιες χώρες έχουν τους περισσότερο ευτυχισμένους κατοίκους, όπως δηλώνουν οι ίδιοι, λαμβάνοντας υπ’όψιν παραμέτρους όπως το ετήσιο εισόδημα, η κρατική πρόνοια, το σύστημα υγείας, η ελευθερία και άλλες, δείχνουν ξεκάθαρα τον συσχετισμό της ελεύθερης οικονομίας με την ευτυχία. Οι τρεις οικονομικά ελεύθερες χώρες που αναφέρθηκαν παραπάνω βρίσκονται ξανά μέσα στις πρώτες 25 χώρες της λίστας, την στιγμή που η Ελλάδα βρίσκεται στην 99η θέση συνορεύοντας με την Τυνησία και το Τατζικιστάν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το στοιχείο πως η Ελλάδα είχε την μεγαλύτερη μείωση του δείκτη ευτυχίας των πολιτών της παγκοσμίως, από την διετία 2005-2007 στην διετία 2013-2015. Την αντίστοιχη περίοδο, ο δείκτης οικονομικής ελευθερίας της Ελλάδας μειώθηκε κατά 10 μονάδες.
Είναι φανερό πως η ανάγκη της χώρας μας, για στροφή σε πολιτικές ανοικτής οικονομίας είναι επιτακτική. Η υιοθέτηση τέτοιων πολιτικών φαίνεται πως είναι μονόδρομος για την έξοδο της χώρας μας από την οικονομική κρίση καθώς καμία χώρα στον κόσμο δεν αύξησε τον πλούτο της χωρίς να αυξήσει την οικονομική της ελευθερία. Είδαμε πως η μείωση της διαφθοράς που θα επιφέρει η αύξηση της οικονομικής ελευθερίας, θα επιταχύνει εν τέλει την οικονομική ανάπτυξη. Παρ’ όλα αυτά, το ερώτημα παραμένει. Θα αποκτήσει η Ελλάδα πραγματικά ανοικτή οικονομία;
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Quentin Matsys (1466–1530) The Money Lender And His Wife