Κυριακή, 22 Ιουλ 2018

Για τον Σταύρο Τσακυράκη

αρθρο του:

Ήταν φιλελεύθερος, γιατί ήταν φίλος της ελευθερίας, όπως έλεγε. Ήταν φιλελεύθερος της αριστεράς. Liberal του αγγλοσαξονικού κόσμου. Πίστευε ότι το δίκαιο πρέπει να ρυθμίζει την οργάνωση της Πολιτείας, ζητούσε όμως από τους δικαστές να σκέφτονται την εφαρμογή του δικαίου με ανοικτό πνεύμα και αντίληψη των αλλαγών στην κοινωνία. «No Justice, No Peace», σε αυτή την πρόταση έκλεισε την ομιλία του στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών, «Κοινό περί δικαίου αίσθημα Vs. Κράτος δικαίου» τον Φεβρουάριο του 2018.

Ο Σταύρος Τσακυράκης έβλεπε στην απεριόριστη ελευθερία του λόγου, τη ρυθμιστική δύναμη της μηχανικής της σύγχρονης δημοκρατίας. Στην υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την ποιότητα της δικαιοσύνης – «τα δικαιώματα απορρέουν από μια αντίληψη δικαιοσύνης, δεν έχουμε κάποιο πάροχο», είπε στην τελευταία του πανεπιστημιακή διάλεξη, σε μια ωραία στιγμή αντιπαράθεσης επιχειρημάτων με τους συναδέλφους του στη Νομική. Στην ισότητα των ευκαιριών, την εργαλειακή αμφισβήτηση της κατεστημένης ιεραρχίας, την οποία προσκαλούσε τους νεώτερους, τους φοιτητές του και τους άλλους συνομιλητές του, να ανατρέψουν με ασέβεια και χωρίς δισταγμούς. «Όλο το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να στηριχτεί στην κριτική σκέψη, να ενθαρρύνει τους νέους να αμφισβητούν και να ελέγχουν αυτό που ακούνε», θα πει στην ομιλία του στο συνέδριο «Η Ελλάδα Μετά», τον Ιούνιο του 2017.

Ο Σταύρος Τσακυράκης είχε ανήσυχο πνεύμα, το είδος της ανησυχίας που τρέφεται από το ενδιαφέρον για την «κίνηση» και τη δυσανεξία στη «στάση». Ήταν αντικομφορμιστής στην πολιτική, στην επιστήμη, στην καθημερινή ζωή, στις φιλίες, σε όλα. Αντικομφορμιστής με σφοδρότητα, λεπτότητα και γλυκύτητα. Θεωρητικός με εμπειρικό λόγο και ενδιαφέρον για τη λεπτομέρεια της πράξης, εκεί που κατοικεί συνήθως ο διάβολος. Πολιτικά «εμπαθής» με κάθε λαϊκισμό. Ανένδοτος και ευρηματικός αντίπαλος, εκείνη την εποχή, του επαναστατικού λαϊκισμού της αριστεράς. Σκληρός πολέμιος του εθνικολαϊκισμού. Δεν σίγησε ποτέ σε αυτή τη μάχη, ήταν από τους πρώτους λίγους που πολέμησαν φωναχτά, στα χρόνια της μεγάλης (αυτ)απάτης και του εκβιασμού των θεσμών, την ιδέα που θέλει την κοινοβουλευτική δημοκρατία να συμπληρώνεται με μια δόση άμεσης δημοκρατίας. Η άμεση δημοκρατία των δημοψηφισμάτων δημιουργεί μόνον μια «ψευδαίσθηση συμμετοχής», έλεγε στη συζήτηση «Εν ου παικτοίς» του Κύκλου Ιδεών, ένα χρόνο μετά το θλιβερό δημοψήφισμα του 2015. Μια τέτοια μετάλλαξη του πολιτεύματος, ισχυριζόταν, «όχι μόνο δεν πιστεύω ότι θα λύσει τα μεγάλα μας προβλήματα, αλλά φοβάμαι ότι θα τα επιδεινώσει...».

Ο Κύκλος Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση αποχαιρετά με θλίψη έναν καλό φίλο, έναν δάσκαλο που αγαπούσαν οι φοιτητές του με πάθος, έναν τολμηρό και διακεκριμένο πρωταγωνιστή της δημόσιας πνευματικής ζωής. Ο Σταύρος Τσακυράκης μας δίνει το παράδειγμα μιας ζωής με ορθολογική ανησυχία, δημιουργική αυτο-ειρωνεία, αδιαπραγμάτευτη αξιοπρέπεια και μαχητικότητα με επιχειρήματα. Θα μας λείψει. Μα περισσότερο θα λείψει από τον τόπο μας τη στιγμή που τον είχε πολύ ανάγκη.

Καβάσαλης, Πέτρος

Ο Πέτρος Καβάσαλης είναι αναπληρωτής καθηγητής πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου