Παρασκευή, 11 Μαρ 2016

Ποια Αριστερά για την Ευρώπη;

αρθρο του:

Ποια Αριστερά χρειάζεται η Ευρώπη; Την Αριστερά τύπου Ρέντσι ( Δημοκρατικού Κόμματος της Ιταλίας) ή την Αριστερά τύπου Τζ. Κόρμπιν ( Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας ) ή τύπου Τσίπρα ( ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα); Χρειάζεται δηλαδή την ουτοπική ριζοσπαστική Αριστερά των εθνικολαϊκίστικων αποκλίσεων όπως αυτή που κατά κάποιο τρόπο αντιπροσωπεύει εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ ή την έλλογη κεντροαριστερά σοσιαλδημοκρατικού τύπου που αντιπροσωπεύει η Δημοκρατική Συμπαράταξη; Ή να διατυπώσουμε διαφορετικά το ερώτημα: Ποια Αριστερά μπορεί αποτελεσματικά να αλλάξει σε προοδευτική κατεύθυνση την Ευρώπη αλλά και την Ευρωπαϊκή κοινωνία ευρύτερα;

Οι ιδέες του Κόρμπιν εμφανίζονται να είναι παρεμφερείς με αυτές του ακραίου ΣΥΡΙΖΑ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Μετά από μια σειρά από εκλογικές αναμετρήσεις και άλλες πολιτικές ανακατατάξεις η συζήτηση έχει εντατικοποιηθεί στον Ευρωπαϊκό χώρο. Η εκλογή, λχ. του Τζ. Κόρμπιν στην ηγεσία του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας προκάλεσε ενθουσιασμό σε ορισμένους κύκλους περιλαμβανομένης και της Ελλάδας αλλά αισθήματα απόγνωσης στη μεγάλη πλειοψηφία των βουλευτών του κόμματος.

Ο Τζ. Κόρμπιν, για χρόνια ένας απλός βουλευτής (backbencher) με ακραίες παλιομοδίτικες μάλλον ιδέες θεωρείται ότι θέλει ουσιαστικά να επιστρέψει το Εργατικό Κόμμα στη δεκαετία του 1950. Υποστηρίζει την εθνικοποίηση βασικών τομέων της οικονομίας, την εκτεταμένη παρέμβαση του κράτους στην οικονομία και κοινωνία, ενώ στην εξωτερική πολιτική είναι σταθερά ενάντια στις ΗΠΑ, υπέρ διάφορων αμφιλεγόμενης δημοκρατικότητας χωρών και ηγετών (π.χ. Πούτιν) και μάλλον αμφιταλαντεύεται γύρω από την χρησιμότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), αν και έχει ταχθεί υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ. Παράλληλα θεωρεί ανάθεμα τις σοσιαλδημοκρατικές ( Τρίτος Δρόμος) αλλαγές που έφερε στο κόμμα ο Τ. Μπλέρ έστω κι αν ο τελευταίος πέτυχε τρεις διαδοχικές εκλογικές νίκες.

Η Αριστερά μπορεί να είναι αποτελεσματικός συντελεστής αλλαγής όταν εκτός από τις ιδέες της είναι και «εκλόγιμη».

Οι ιδέες δηλαδή του Κόρμπιν εμφανίζονται να είναι κάτι παρεμφερές με αυτές του ακραίου ΣΥΡΙΖΑ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην Ελλάδα. Η πλειοψηφία των Εργατικών εμφανίζεται σε απόγνωση γιατί θεωρεί ότι με τις απόψεις αυτές το Εργατικό Κόμμα γίνεται ανεκλόγιμο ( unelectable). Θα παραμείνει εκτός κυβέρνησης για μεγάλο χρονικό διάστημα και θα επιτρέψει την κυριαρχία των Συντηρητικών στην εξουσία. Επομένως η παραμονή εκτός εξουσίας θα στερήσει το κόμμα και από οποιαδήποτε ουσιαστική δυνατότητα να επηρεάσει τη διαδικασία αλλαγής στην Ευρώπη έστω κι αν η Βρετανία παραμείνει τελικά στην ΕΕ μετά το δημοψήφισμα του ερχόμενου Ιουνίου. Και αυτό ενδιαφέρει και την πλειοψηφία του Εργατικού Κόμματος αλλά και την Ευρώπη ευρύτερα.

Αντίθετα στην Ελλάδα ορισμένοι τείνουν να βλέπουν την άνοδο Κόρμπιν ως περίπου χρυσή ευκαιρία για την... αλλαγή στην Ευρώπη! Φοβάμαι ότι διαπράττουν τεράστιο λάθος. Πρώτα απ’ όλα γιατί, όπως είπαμε, η Αριστερά τύπου Κόρμπιν το μόνο που μπορεί να καταφέρει είναι να εξασφαλίσει την κυριαρχία των Συντηρητικών Ευρωπαϊκών δυνάμεων και επομένως όχι την αλλαγή αλλά μάλλον την ακινησία στην Ευρώπη.

Είτε αρέσει είτε όχι, η Αριστερά μπορεί να είναι αποτελεσματικός συντελεστής αλλαγής όταν εκτός από τις ιδέες της είναι και «εκλόγιμη». Χωρίς την εξουσία δεν έχει το μέσον για την επίτευξη της οποιασδήποτε αλλαγής. Και δεύτερον όταν στη βάση συγκεκριμένων ιδεών έχει τη δυνατότητα να οικοδομεί πολιτικές συμμαχίες στο πλαίσιο της ΕΕ. Και αυτό το συνδυασμό – ιδεών, εκλογιμότητας, συμμαχιών – μόνο η Κεντροαριστερά μπορεί δυνητικά να πετύχει σε πανευρωπαικό επίπεδο. Αυτό πιστοποιεί η ιστορία αλλά και η πρόσφατη εμπειρία της περιπέτειας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ στην Ευρώπη.

Οι δυνάμεις της κεντροαριστεράς/ σοσιαλδημοκρατίας/μεταρρυθμιστικού κέντρου να προχωρήσουν στην συγκρότηση ενιαίου φορέα.

Η Ευρώπη άλλαξε όταν υπήρξε ο κατάλληλος συνδυασμός στην εξουσία. Όταν π.χ. στην ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν ένας υποδειγματικός κεντροαριστερός σοσιαλδημοκράτης με καινοτόμες ιδέες , ο Ζ. Ντελόρ, που υποστηριζόταν από σοσιαλιστές όπως π.χ. ο Φρ. Μιττεράν. Επομένως οι προσδοκίες των Ελλήνων είναι μάλλον καταδικασμένες να διαψευσθούν. Η Ευρώπη μπορεί να αλλάξει προς μια προοδευτική κατεύθυνση με περισσότερη κεντροαριστερά/ σοσιαλδημοκρατία. Με αριστερούς ηγέτες που πρώτα απ’ όλα να πιστεύουν ειλικρινά στην ιδέα της Ευρώπης και στο βάθεμα της ενοποίησης ως το κατ’ έξοχήν σύγχρονο αριστερό project . Και ταυτόχρονα μπορούν να οικοδομήσουν λειτουργικές συμμαχίες υπέρ της αλλαγής.

Το καταληκτικό συμπέρασμα; Πέραν από τους οποιουσδήποτε άλλους λόγους αλλά και για την προοδευτική αλλαγή στην Ευρώπη οι δυνάμεις της κεντροαριστεράς/ σοσιαλδημοκρατίας/μεταρρυθμιστικού κέντρου θα πρέπει να προχωρήσουν τάχιστα στην συγκρότηση του ενιαίου φορέα ικανού δυνητικά να προσβλέπει στην πολιτική εξουσία...


* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Fernand Leger (1881 -1955), Animated Landscape

Ιωακειμίδης, Παναγιώτης

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητήςευρωπαϊκής ενοποίησης και πολιτικής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.Υπήρξε σύμβουλος για Ευρωπαϊκά θέματα του Πρωθυπουργού Κ. Σημίτη ( 1996-2004) . Ως πρεσβευτής/εμπειρογνώμων του Υπουργείου Εξωτερικών (1978-2004) έχει συμμετάσχει σε όλες τις σημαντικές διαπραγματεύσεις της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Ελλάδας στη ΕΕ, των Διακυβερνητικών Διασκέψεων για την επεξεργασία της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης, της Συνθήκης του Maastricht για την Ευρωπαϊκή Ένωση και της Συνθήκης του Amsterdam καθώς και των διαπραγματεύσεων για την διεύρυνση και την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και των διαδοχικών  διαπραγματεύσεων για τη διαρθρωτική πολιτική , δημοσιονομικές προοπτικές και προϋπολογισμό της ΕΕ.
Υπήρξε ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στη διαπραγμάτευση ( Διακυβερνητική Διάσκεψη) για τη σύνταξη της Συνθήκης της Νίκαιας και αναπλ. μέλος της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης (Convention) για την επεξεργασία του Ευρωπαϊκού Συντάγματος και της Συνθήκης της Λισσαβώνας .
Υπήρξε μέλος των Διοικητικών Συμβουλίων του ΕΛΙΑΜΕΠ, του ΟΠΕΚ. Έχει πίσης χρηματίσει Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών (ΕΚΕΜ) και άλλων επιστημονικών ενώσεων. Έχει γράψει μεγάλο αριθμό βιβλίων και άρθρων για την Ευρωπαϊκή ενοποίηση, τις διεθνείς σχέσεις και την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας και έχει διδάξει σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ευρώπης και ΗΠΑ.
Είναι τακτικός αρθρογράφος της εφημερίδας ΤΑΝΕΑ