Τον Δεκέμβριο του 1998 ο Βρετανός Πρωθυπουργός Τόνι Μπλέρ και ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ υπέγραψαν την Διακήρυξη του Σαιντ Μαλό η οποία θα προωθούσε την δημιουργία μιας αυτόνομης Ευρωπαϊκής Αμυντικής Δύναμης. Οι τότε σύμβουλοι του Τόνι Μπλερ θεωρούσαν ότι ήταν ένα πραγματικό βήμα προς έναν Ευρωπαϊκό Στρατό. Στην συνέχεια οι Βρετανοί οπισθοχώρησαν και παρά την έπειτα επιθυμία των Γάλλων δεν ευοδώθηκε η προσπάθεια. Ένα κλασικό επιχείρημα των υποστηρικτών του Brexit είναι ότι η Μ. Βρετανία δεν είχε αυτονομία στην εξωτερική της πολιτική καταρρίπτεται άμεσα καθότι το 2003 στον πόλεμο εναντίον του Ιράκ συμμετείχε χωρίς να υποστεί κυρώσεις από την Γαλλία και την Γερμανία που ήταν αντίθετες στην εμπλοκή Ευρωπαϊκών χωρών.
Εκτός του οικονομικού κόστους του Brexit θα πρέπει να υπολογίσουμε και το στρατιωτικό κόστος.
Παρά το γεγονός ότι η Μεγάλη Βρετανία κατηγορείται για την προσήλωση της στο Ευρωπαϊκό ιδεώδες και την Ευρωπαϊκή ενοποίηση, η αλήθεια είναι ότι μέχρι τώρα συμμετείχε με το μεγαλύτερο ποσοστό επί του ΑΕΠ της στον Αμυντικό Προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά την έξοδο της χώρας χάνεται αυτό το ποσοστό που θα πρέπει κάπως να αναπληρωθεί και χάνει η Ε.Ε μια εκ των δυο πυρηνικών δυνάμεων της Ένωσης (η άλλη είναι η Γαλλία). Συνεπώς εκτός του όποιου οικονομικού κόστους της εξόδου της από την Ένωση θα πρέπει να υπολογίσουμε και το στρατιωτικό κόστος καθότι η Γερμανία δεν διαθέτει τη στρατιωτική ισχύ των Βρετανών ούτε καν τις διηπειρωτικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Η Μεγάλη Βρετανία είναι αναμφίβολα ο ηγέτης της Ένωσης σε θέματα ασφαλείας και πληροφοριών. Οι Βρετανικές υπηρεσίες πληροφοριών διαθέτουν την αρτιότερη τεχνογνωσία, το πλέον καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό σε θέματα αντι-τρομοκρατίας και συλλογής πληροφοριών κάτι που επισήμαινε σε συνέντευξη του ο πρώην επικεφαλής της ΜΙ6 Ρίτσαρντ Ντιρλοβ. Σύμφωνα με τον Ντιρλοβ η έξοδος από την Ευρωπαική Ένωση δεν θα πλήξει την Βρετανική Ασφάλεια και αντικατασκοπεία. Τουναντίον ο Ντιρλοβ υποστηρίζει ότι θα η Βρετανία θα επιτύχει μεγαλύτερο έλεγχο επί των μεταναστευτικών ροών σε πρώτη φάση. Ενώ σε δεύτερη φάση όντας μην υποχρεωμένη να τηρεί την Ευρωπαϊκή Συνθήκη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα μπορεί να αντιμετωπίζει με ευκολία εσωτερικές απειλές με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό του Ιμάμη Αμπου Χαμζά του Φινσμπουρι Παρκ. O Ο Χαμζά σε μια μακρά δικαστική μάχη επικαλείτο την Συνθήκη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μέχρι το 2008 ώστε να μπλοκάρει την έκδοση του στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για την ιστορία ο Ιμάμης Αμπού Χαμζά είχε υποστηρίξει σθεναρά τις επιθέσεις της 9/11 και τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Από την άλλη μεριά βέβαια η Υπουργός Εσωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας Τερέσα Μέι υποστήριξε ότι η έξοδος θα βλάψει την ασφάλεια της χώρας καθώς θα καταργηθεί η ισχύς του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης το οποίο μπορεί να είχε περισσότερο ισχύ για θέματα ποινικού δικαίου όμως υπάρχει αρκετές συνταύτιση οργανωμένου εγκλήματος και τρομοκρατών. Παρά την σωστή κριτική πολλών Βρετανών αναλυτών ότι η Ε.Ε είχε μετατραπεί σε φόρουμ ανταλλαγής ιδεών και συζήτησης μέσω του Κλάμπ της Βέρνης του Κλάμπ της Μαδρίτης και το Κέντρο Επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χωρίς δηλαδή καμία ουσιαστική ισχύ και επιχειρησιακή δυνατότητα, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Αργά αλλά σταθερά η Europol και το προσφάτως ιδρυθέν Eυρωπαϊκό Κέντρο Αντικρομοκρατίας έχουν κάνει σημαντικό έργο στον επιχειρησιακό τομέα.
Είναι μια ευκαιρία για την Ε.Ε να διαψεύσει αυτούς που την κατηγορούν ότι είναι δύσκαμπτη σε όλα τα επίπεδα.
Όπως άλλωστε προαναφέραμε η Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφαλείας απεδείχθη χίμαιρα καθότι οι φωνές εντός της Ένωσης για την δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής CIA ή (και) ενός Ευρωπαϊκού FBI δεν απέδωσαν λόγω των γραφειοκρατικών δυσκαμψιών. ενώ η Ευρωπαϊκή Δύναμη Άμεσης Επέμβασης δεν εξελίχθηκε και αυτή σε έναν Ευρωπαϊκό Στρατό. Τα δομικά αυτά προβλήματα σε συνδυασμό με τις μεταναστευτικές ροές και με τα τρομοκρατικά χτυπήματα στις Βρυξέλλες και το Παρίσι λοιπόν δημιούργησαν έναν φόβο που εκμεταλλεύτηκαν οι ακροδεξιές τάσεις στην Μεγάλη Βρετανία σχετικά με την ικανότητα της Ένωσης να ελέγξει τέτοια ζητήματα και ιδιαίτερα την ευκολία με την οποία κινούντο οι τρομοκράτες εντός των Ευρωπαϊκών Κρατών. Παρά ταύτα η τελευταία τρομοκρατική επίθεση σε Βρετανικό έδαφος ήταν το 2013 στο Γουλγουιτς με τον θάνατο του στρατιώτη Lee Rigby από ουσιαστικά Βρετανούς πολίτες. Συνεπώς δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο κίνδυνος στην Βρετανία δεν προέρχεται από Γερμανούς, Γάλλους ή Ιταλούς αλλά από Βρετανούς που έχουν μεγαλώσει εκεί και επιλέγουν το δρόμο της τζιχάντ. Άλλωστε ο διαβόητος Τζιχάντι Τζόν ήταν Βρετανός πολίτης μεγαλωμένος στo Δυτικό Λονδίνο έχοντας από μικρός εκπαιδευτεί στα Βρετανικά σχολεία. Συνεπώς το επιχείρημα ότι η Μεγάλη Βρετανία κινδυνεύει από τους μετανάστες ήταν σε ένα βαθμό ένα πυροτέχνημα στην ρητορική του Ναιτζελ Φάρατζ.
Η αλήθεια είναι ότι η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας έρχεται σε μια κακή και καλή στιγμή συνάμα για την Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική ιδίως στον τομέα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Κακή γιατί τα τελευταία χρόνια, Βερολίνο, Παρίσι και Λονδίνο έχουν στείλει χωρίς καμία διαφωνία στρατιωτικές δυνάμεις εναντίον Μουσουλμάνων τρομοκρατών στην Μέση Ανατολή και Αφρική. Ιδίως στην περίπτωση της Σομαλίας η Βρετανική τεχνογνωσία απεδείχθη καθοριστική στην αντιμετώπιση τόσο των τρομοκρατών όσο και των πειρατών. Ενώ αργά αλλά σταθερά και το διστακτικό Βερολίνο είχε αρχίσει να παίρνει μέρος σε επιχειρήσεις στην Αφρική.
Όμως η έξοδος ίσως έρχεται σε μια καλή στιγμή. Όπως έχει πολλάκις αναφερθεί ίσως είναι μια ευκαιρία για την Ε.Ε να διαψεύσει αυτούς που την κατηγορούν ότι είναι δύσκαμπτη σε όλα τα επίπεδα.
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Salvador Dalí (1904 – 1989), The Anthropomorphic Chest of Drawers