Η δυναμική εμφάνιση και η συνακόλουθη εδραίωση του Ισλαμικού Κράτους (Ι.Κ.) στα εδάφη της Συρίας και όχι μόνο, αποτέλεσε για όλους τους διεθνείς παίκτες -ιδιαίτερα για αυτούς που ασκούν πλανητική πολιτική- μια δυσάρεστη έκπληξη που αν συνδυαστεί και με τα πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Παρίσι, αρχίζει να λαμβάνει επικίνδυνες διαστάσεις. Η αδυναμία συνεννόησης ΗΠΑ- Ρωσίας- Ε.Ε, τα αντικρουόμενα συμφέροντα των κρατών της περιοχής, η αδυναμία ανάληψης δυναμικών πρωτοβουλιών για τη λήξη του συριακού εμφυλίου πριν αυτός γενικευθεί και τεθεί εκτός ελέγχου, υποθήκευσαν και συνεχίζουν να υποθηκεύουν, όχι μόνο το μέλλον της Συρίας και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής αλλά την εσωτερική ασφάλεια και την κοινωνική γαλήνη ενός μεγάλου μέρους της υφηλίου μας.
Ο τυφλός θρησκευτικός φανατισμός, η απανθρωπιά και η κτηνωδία, η μισαλλοδοξία και η απολυτότητα πίστης, η τρομοκρατία και η αλόγιστη βία ως μέσα επιβολής και κυριαρχίας, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα πρώτης ύλης έτοιμο να βάλει φωτιά σε όλα αυτά που αποκαλούμε κοινές αξίες και αρχές του ανθρώπινου πολιτισμού -οικουμενικά αποδεκτές- από ανθρώπους με διαφορετικά εθνοτικά, θρησκευτικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Πως φθάσαμε όμως στο σημείο να απολέσει η διεθνής κοινότητα την πρωτοβουλία των κινήσεων; Πως φθάσαμε στο σημείο να γιγαντώσουμε μια χούφτα παρανοϊκών φανατικών και να τους αναγάγουμε σε οιονεί κρατική οντότητα; Πως είναι δυνατό η διεθνής κοινότητα να ανέχεται τις δολοφονίες αθώων, τους βιασμούς γυναικών, τις λεηλασίες, την καταστροφή αρχαίων μνημείων που αποτελούν κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας, τον αφανισμό μειονοτήτων, κοινωνικών ομάδων και φυλών;
Δυστυχώς, είναι αλήθεια πως η διεθνής κοινότητα δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Τα αντικρουόμενα συμφέροντα των μεγάλων αλλά και των περιφερειακών δυνάμεων της περιοχής υπονόμευσαν τις προσπάθειες τερματισμού του συριακού εμφυλίου, μετέτρεψαν την εμφύλια διαμάχη σε ένοπλη γενικευμένη κρίση και σύγκρουση την ίδια στιγμή που σε αυτήν ενεπλάκησαν δυναμικά και μη συστημικοί δρώντες όπως το Ισλαμικό Κράτος και άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις και ομάδες, οι οποίες όχι μόνο κατόρθωσαν και εδραίωσαν τη θέση τους αλλά απέκτησαν και χαρακτηριστικά κρατικής οντότητας. Απέκτησαν, όπλα, χρήμα, στράτευμα, ενέργεια και απειλούν όποιον δεν ασπάζεται τις ιδέες, τον φανατισμό και τις μεθόδους τους.
Η ανάγκη συνεννόησης του πολιτισμένου κόσμου - ανεξάρτητα της επιμέρους διαφορετικής οπτικής με την οποία αντιλαμβάνονται τα κράτη την κατάσταση στη Μέση Ανατολή- είναι επιβεβλημένη όσο ποτέ στο παρελθόν. Καθίσταται επιτακτική η εφαρμογή όλων των μέτρων που αποφασίζονται από κοινού, είτε λαμβάνουν τη μορφή οδικού χάρτη ή ψηφισμάτων του Ο.Η.Ε ή αποφάσεων άλλων διεθνών και περιφερειακών οργανισμών. Δεν είναι καιρός ούτε για μεμονωμένη δράση, ούτε για ανέξοδους εγωισμούς και πείσματα, ούτε για επίδειξη πυγμής, δύναμης και αλαζονείας αλλά καιρός για συνεργασία, συνεννόηση και προπάντων δράση. Και όταν εννοούμε δράση δεν μιλάμε μόνο για πολεμικές επιχειρήσεις. Ο πόλεμος της διεθνούς κοινότητας απέναντι στο Ισλαμικό Κράτος δεν μπορεί να κερδηθεί μόνο με στρατιωτικά μέσα.
Απαιτείται μια πιο συνθετική και ολιστική προσέγγιση. Απαιτείται προπάντων κοινή λογική. Απαιτείται συλλογικότητα, σθένος στη δράση και στις εφαρμοζόμενες πολιτικές, απαιτείται άμεση ειρήνευση στην ευρύτερη περιοχή, πολιτική λύση στη συριακή κρίση, ιδεολογική και θρησκευτική απομόνωση του Ι.Κ., ανοικοδόμηση και ανάπτυξη. Μόνον έτσι η διεθνής κοινότητα μπορεί να αποστερήσει από τους τζιχαντιστές το στρατιωτικό, πολιτικό, ηθικό και ιδεολογικό πλαίσιο από το οποίο αντλούν τη δυναμική τους. Όμως η κοινή λογική δεν διδάσκεται, δεν παράγεται και δεν αγοράζεται. Οφείλει να υπάρχει σε κάθε ηγέτη και ιδιαίτερα σε αυτούς των οποίων οι αποφάσεις επηρεάζουν κράτη και πληθυσμούς εκτός των συνόρων τους. Και σε αυτές τις κρίσιμες ώρες, η διεθνής κοινότητα, το μόνο που δεν πρέπει να δείξει, είναι έλλειμμα ηγεσίας και κοινής λογικής.
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Francisco De Goya (1746 -1828), Saturn Devouring His Sons