Τα συμβαίνοντα στην ελληνική κοινωνία, ειδικά στα χρόνια της κρίσης, αναδεικνύουν με τον πιο εξόφθαλμο τρόπο την σημασία και τις επώδυνες συνέπειες αυτής της σχέσης, όταν αυτή διαταράσσεται. Οτιδήποτε ζούμε αυτή την στιγμή στη χώρα, είναι αποτέλεσμα αυτής της διαταραχής, την οποία πολλοί προκάλεσαν για να αποκομίσουν προσωπικά οφέλη.
Από την αρμονία ή όχι αυτής της σχέσης, εξαρτώνται οι εθνικοί θρίαμβοι ή οι εθνικές συμφορές, η ευτυχία ή η δυστυχία των πολιτών, η ελευθερία ή όχι της χώρας, η ποιότητα ή όχι της Δημοκρατίας και εν τέλη η ουσιαστική ύπαρξή της, γιατί πόση άραγε Δημοκρατία έχουμε, όταν κυριαρχεί το ψέμα..
Η ελληνική κοινωνία βρέθηκε απροετοίμαστη και ανοχύρωτη μπροστά στο ψέμα και τον λαϊκισμό.
Και ποια είναι η αλήθεια; Θα αναρωτηθεί εύλογα ο αναγνώστης.. ποιος την ξέρει; Πως θα κρίνουμε;
Θα τολμήσω έναν ορισμό που μπορεί να μας δώσει ένα κριτήριο επιβίωσης μέσα σε αυτή την καταιγίδα πληροφόρησης, αντικρουόμενων απόψεων και πρακτικών.
Η αλήθεια στην πολιτική αλλά και στη ζωή θα έλεγα, είναι η ορθή αναγνώριση των πραγματικοτήτων σε συνδυασμό με την ηθική κατεύθυνση των επιλογών μας.
Η μεν αναγνώριση των πραγματικοτήτων εξαρτάται από την γνώση την εμπειρία και τον ορθολογισμό, η δε ηθική κατεύθυνση από την συνείδηση και την βαθιά κατανόηση των θεμελιακών αξιών του ανθρωπισμού, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δικαιοσύνης που διέπουν ένα δημοκρατικό καθεστώς.
Υπογραμμίζω τις λέξεις «βαθιά κατανόηση», γιατί πολλοί ισχυρίζονται ότι κόπτονται για την Δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά η πρακτική τους μόνο δημοκρατική δεν είναι.. δεν μπορεί οι λύσεις να είναι αντιδημοκρατικές, ολοκληρωτικές, αυταρχικές ή και ιδεοληπτικές και να θεωρούνται αληθείς λύσεις. Αντιθέτως θεωρούνται ψευδείς λύσεις και ως εκ τούτου άχρηστες.
Αν δεν υπάρχουν αυτές οι προϋποθέσεις, τότε η εικόνα που λαμβάνουμε από τα γεγονότα είναι λανθασμένη και παραμορφωμένη από τις διάφορες ιδεοληψίες και δοξασίες που επικρατούν και κατά συνέπεια οι αποφάσεις που λαμβάνει ένα πολιτικό σύστημα ή ένα εκλογικό σώμα είναι λανθασμένες.
Αυτό κατά την γνώμη μου συμβαίνει αυτή την στιγμή στην Ελλάδα. Η ελληνική κοινωνία βρέθηκε απροετοίμαστη και ανοχύρωτη μπροστά στο ψέμα και τον λαϊκισμό που της πρότεινε ένα μέρος του πολιτικού συστήματος για ίδιον όφελος και αυτό την εμπόδισε να αναγνωρίσει την πραγματικότητα, το τί της συνέβη και πως να βγει το συντομότερο δυνατό από την παγίδα στην οποία βρισκόταν. Ο αποκλεισμός του ορθού λόγου και ο βομβαρδισμός του θυμικού της από ψεύδη ή μισές αλήθειες και ιδεοληψίες που σε πολλές περιπτώσεις θύμιζαν και θυμίζουν μεσαίωνα, έφεραν τα αποτελέσματα που βλέπουμε καθημερινά και που καθήλωσαν την χώρα και την κοινωνία σε μια παρατεταμένη κρίση, μια κρίση που πια είναι επικίνδυνη για την ίδια την εθνική μας διάρκεια.
Υπάρχει ανάγκη προστασίας της Δημοκρατίας από από όσους δηλητηριάζουν, διχάζουν και ψεύδονται.
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να αποκατασταθεί η σχέση Δημοκρατίας και Αλήθειας παρά η επένδυση στην ουσιαστική Παιδεία η οποία θα εφοδιάσει τον πολίτη με εργαλεία σκέψης, με γνώση και λογική που θα του επιτρέψουν να αναγνωρίζει την πραγματικότητα γύρω του και να έλκεται από το δημοκρατικό σύστημα αξιών, χωρίς να γίνεται βορά των ιδεολογιών του ολοκληρωτισμού, του αυταρχισμού ή των διάφορων ιδεοληψιών που τόσο εύκολα βρίσκουν ευήκοα ώτα σε συνειδήσεις χωρίς Παιδεία. Λέγοντας δε ολοκληρωτισμό δεν εννοώ μόνο τις βαριές περιπτώσεις πολιτικού ολοκληρωτισμού, αλλά και την λεκτική βία και αγένεια που βλέπουμε παντού γύρω μας, από τον δημόσιο διάλογο ως τις διαπροσωπικές σχέσεις.
Οι κοινωνικές αλλαγές χρειάζονται χρόνο, ίσως και αιώνες για να εμπεδωθούν και να γίνουν μια πραγματικότητα που θα κυριαρχεί στην κοινωνία, όμως δεν υπάρχει και άλλος τρόπος για μια προοδευτική παράταξη από το να εκπέμπει σταθερά και ακούραστα το μήνυμα του εκσυγχρονισμού, του αληθούς, του προοδευτικού, το μήνυμα του ανθρωπισμού και των δικαιωμάτων, τις αξίες της δημοκρατίας και του σεβασμού στο διαφορετικό, με το βλέμμα πάντα στο μέλλον ακόμα και αν δεν προλάβουμε να το δούμε να πραγματοποιείται, ο σκοπός μας είναι να διατηρήσουμε και να φυτέψουμε το σπόρο, να το γευτούν οι μελλοντικές γενιές, όπως ένας ηλικιωμένος φυτεύει ένα δέντρο που ξέρει ότι δεν θα χαρεί τον ίσκιο του, αλλά το φυτεύει για τους άλλους.. για αυτούς που θα έρθουν στο μέλλον.
Αυτό είναι το πραγματικά προοδευτικό, το πραγματικά δημοκρατικό, το πραγματικά αληθινό.
Μεσοπρόθεσμα, αυτό που μπορούμε να κάνουμε ως προοδευτικοί πολίτες είναι η υπεράσπιση των κεκτημένων θεσμών του πολιτεύματός μας, ως θυλάκων προστασίας της Δημοκρατίας και της κοινωνίας από όποιους ονειρεύονται άλλες λύσεις, από όσους δηλητηριάζουν, διχάζουν και ψεύδονται.
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Rene Magritte (1898-1967), The false mirror