Η ψυχική υγεία αποτελεί έναν αρκετά παραγκωνισμένο τομέα της καθημερινής μας ζωής και πολλές φορές αποτελεί πηγή δημιουργίας αρκετών ταμπού. Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές που κοσμητικά επίθετα όπως «τρελός/ή», «μανιακός», «ψυχοπαθής» αλλά και πολλά άλλα χρησιμοποιούνται καταχρηστικά από πολλούς που αγνοούν την πραγματική τους σημασία και χρησιμοποιούν μία υπαρκτή ασθένεια ως μέσο προσβολής της συμπεριφοράς κάποιου ατόμου.
Από την άλλη πλευρά, δεν είναι και λίγες οι φορές που αντιμετωπίζεται με πολλά κοινωνικά στερεότυπα όποιος κρίνει ότι έχει την ανάγκη να πάει σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας και πόσο μάλλον όταν ήδη βρίσκεται σε θεραπεία αφού αυτόματα κατηγοριοποιείται ως «τρελός» ή και «προβληματικός» στο μυαλό αρκετών.
Ο 21ος αιώνας χαρακτηρίζεται από την εξέλιξη της επιστήμης της ψυχολογίας αφού αμέτρητες έρευνες έχουν φέρει στο φως πληροφορίες γύρω από τους μηχανισμούς λειτουργίας του εγκεφάλου αλλά και της συμπεριφοράς. Νέα φάρμακα δημιουργήθηκαν και αντικατέστησαν κάποια παλαιότερα που αποδεδειγμένα προκαλούσαν αρκετές παρενέργειες σε αυτούς που τα χρησιμοποιούσαν. Ο λόγος πίσω από την εξέλιξη της ψυχολογίας τα τελευταία χρόνια, είναι ότι στις μέρες μας έχει παρατηρηθεί ραγδαία αύξηση των ψυχικών ασθενειών, με την κατάθλιψη και το άγχος να βρίσκονται στην κορυφή. Ειδικότερα μετά την περίοδο του εγκλεισμού λόγω του κορωνοϊού τα ήδη αυξημένα ποσοστά αυτών των διαταραχών εκτοξεύτηκαν μετατρέποντας τους ειδικούς ψυχικής υγείας σε άτομα απαραίτητα για την διατήρηση της ισορροπίας μας τόσο σε προσωπικό επίπεδο αλλά και σε επαγγελματικό και κοινωνικό.
Μετά την περίοδο του εγκλεισμού λόγω κορωνοϊού τα ποσοστά των διαταραχών εκτοξεύτηκαν.
Σε μια εποχή λοιπόν που είναι αρκετά σύνηθες να πάσχει κάποιος από αγχώδεις διαταραχές ή καταθλιπτικές, στην πραγματικότητα ο κοινωνικός αποκλεισμός των ατόμων αυτών εξακολουθεί να είναι έντονος καθώς αυτοί που θεωρούν τους εαυτούς τους «υγιείς» τείνουν να αποφεύγουν την κοινωνικοποίηση με τους «ασθενείς» είτε από φόβο μήπως «κολλήσουν» θλίψη και άγχος είτε γιατί θεωρούν ότι η μειωμένη ενέργεια και το μειωμένο ενδιαφέρον των πασχόντων οφείλεται στην απώλεια διάθεσης για κοινωνικοποίηση. Στη δεύτερη περίπτωση, τα άτομα που νοσούν βρίσκονται στη δυσάρεστη θέση να απολογηθούν και να εξηγήσουν στον κοινωνικό τους περίγυρο ότι οι πραγματικοί λόγοι της κατατονίας τους είναι πολύ πιο σοβαροί. Ωστόσο, το πραγματικό πρόβλημα στις σχέσεις εμφανίζεται όταν ο κοινωνικός περίγυρος αγνοεί την πραγματική σημασία του άγχους ή της κατάθλιψης θεωρώντας ότι το άτομο είναι απλά στεναχωρημένο ή ελαφρώς στρεσαρισμένο λόγω της αδυναμίας του να διαχειριστεί τα απλά και καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει όλος ο κόσμος.
Η αλήθεια είναι ότι η κατάθλιψη απέχει πολύ από μια απλή στεναχώρια που θα υποχωρήσει από μόνη της με τον καιρό. Πολλές φορές έχει τις ρίζες της ακόμη και στην παιδική ηλικία, ή μπορεί να είναι και κληρονομική. Ακόμη, μπορεί να οφείλεται σε χημικές ανισορροπίες στα επίπεδα σεροτονίνης και ντοπαμίνης και νορεπινεφρίνης στον εγκέφαλο, νευροδιαβιβαστές που ρυθμίζουν κάθε φορά τη διάθεσή μας. Το άτομο λοιπόν βρίσκεται αρκετές φορές στην δύσκολη θέση όπου δεν δύναται να διαχειριστεί τη διάθεσή του ούτε και να ελέγξει τις σκέψεις του που τείνουν να είναι αρνητικές και κατακριτέες προς τον ίδιο του τον εαυτό. Όλη αυτή η συναισθηματική κατάσταση οδηγεί σε ξεσπάσματα θυμού ή στενοχώριας τα οποία μπορεί να στρέφονται προς τους άλλους ή προς τον ίδιο του τον εαυτό. Το φορτισμένο αυτό κλίμα, αρχίζει να αγχώνει το άτομο καθώς νιώθει ανήμπορο να επανέλθει σε μια κατάσταση που να θεωρείται φυσιολογική και ισορροπημένη με αποτέλεσμα, αν παραταθεί χρονικά η συγκεκριμένη κατάσταση, το άτομο να αναπτύξει και αγχώδεις διαταραχές. Αυτός είναι και ο λόγος που σχεδόν πάντα η κατάθλιψη συνυπάρχει με το άγχος.
Η βοήθεια ενός ψυχολόγου κρίνεται αναγκαία ως προς την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Ψυχολογίας αλλά και το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας, ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων ψυχικής υγείας είναι ένας συνδυασμός ψυχοθεραπείας αλλά και φαρμακοθεραπείας. Το άτομο χρειάζεται να χτίσει από την αρχή της αυτοπεποίθηση αλλά και την αυτοεκτίμησή του καθώς και να επιλύσει τραύματα της παιδικής του ηλικίας, τα οποία ακόμη και ασυνείδητα επηρεάζουν τις αποφάσεις και τις συμπεριφορές του παρόντος. Τα φάρμακα συνήθως κρίνονται απαραίτητα στην διαδικασία όταν υπάρχουν αυτοκτονικές τάσεις ή όταν το άτομο έχει προσβληθεί από κατάθλιψη βαριάς μορφής η οποία δεν το αφήνει να συγκεντρωθεί στην διαδικασία της ψυχοθεραπείας δυσχεραίνοντας έτσι τα περιθώρια βελτίωσης.
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η αναδρομή στο παρελθόν αλλά και η υιοθέτηση νέων συμπεριφορών αλλά και τακτικών επίλυσης καταστάσεων είναι μια απαραίτητη διαδικασία ως προς την δημιουργία ενός πιο υγιούς μέλλοντος. Η πιο σωστή κίνηση που μπορείτε να κάνετε για να δείξετε την αγάπη και τον ενδιαφέρον σας προς τους φίλους ή τους συγγενείς σας που μπορεί να ταλαιπωρούνται από αυτές τις διαταραχές είναι να τους συμβουλέψετε να επισκεφτούν έναν ψυχολόγο αλλά και να τους συμπαρασταθείτε όσο περισσότερο μπορείτε για να μην νιώσουν περιθωριοποιημένοι και παραμελημένοι. Κάνοντας ένα μικρό βήμα κάθε φορά και διατηρώντας την υπομονή μας, είναι βέβαιο ότι θα βγούμε νικητές από αυτόν τον αγώνα, ο οποίος είναι στην πραγματικότητα μια ευκαιρία για εξέλιξη και ενδοσκόπηση των πτυχών του εαυτού και της προσωπικότητάς μας!
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Edward Hopper, Night Windows