Η διαδικασία για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Brexit) σε νέα περιπέτεια. Το ανώτατο Δικαστήριο της χώρας (Supreme Court) επικύρωσε ουσιαστικά την απόφαση του ανώτερου Δικαστηρίου (High Court) που είχε εκδοθεί τον περασμένο Οκτώβριο σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση για να ενεργοποιήσει τη διαδικασία εξόδου με την επίκληση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισσαβώνας θα πρέπει προηγουμένως να υπάρξει απόφαση/ ψήφος και των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου, Βουλής των Κοινοτήτων (House of Commons) και Βουλής των Λόρδων (House of Lords). Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση δεν έχει το «βασιλικό προνόμιο» (royal prerogative) καθώς η Πράξη Προσχώρησης (1972) του Ην. Βασιλείου στην Ένωση (1973) παρέχει δικαιώματα στους πολίτες της χώρας που μόνο το Κοινοβούλιο ως το κυρίαρχο (sovereign) όργανο στη χώρα μπορεί να αφαιρέσει. Επομένως η κυβέρνηση θα πρέπει να προσφύγει στο Κοινοβούλιο (με σχετικό νομοσχέδιο – Bill), να ακολουθήσει συζήτηση ενδελεχής και ψήφος για να προχωρήσει η διαδικασία.
Ποιές όμως μπορεί να είναι οι πρακτικές συνέπειες της απόφασης αυτής του Δικαστηρίου και της ψήφου του Κοινοβουλίου;
Η διαδικασία για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Brexit) σε νέα περιπέτεια.
Βεβαίως ουδείς αναμένει ότι θα υπάρξει πλειοψηφία ενάντια στην εκπεφρασμένη απόφαση του Βρετανικού λαού (όπως εκφράστηκε στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου 2016) για έξοδο από την ΕΕ. Ορισμένοι βουλευτές του Φιλελεύθερου Κόμματος ή του Εθνικιστικού Κόμματος της Σκωτίας (SNP) μπορεί να ψηφίσουν εναντίον της εξόδου αλλά η συντριπτική πλειοψηφία αναμένεται να ψηφίσει υπέρ της εξόδου. Ωστόσο, και αυτό είναι σημαντικό, θα τεθούν όροι και προϋποθέσεις τόσο για τη «συμφωνία αποχώρησης» όσο και κυρίως για το μελλοντικό καθεστώς σχέσεων μεταξύ Βρετανίας και Ένωσης. Οι όροι και προϋποθέσεις αυτές είναι πιθανόν να οδηγούν σε «ήπιο Brexit» (soft Brexit) ενώ η κυβέρνηση και ειδικότερα η πρωθυπουργός Τ. Μέι επιδιώκει «σκληρό Brexit» (hard Brexit) – έξοδο δηλαδή της Βρετανίας από το σύνολο των δραστηριοτήτων της ΕΕ, περιλαμβανομένης της ενιαίας εσωτερικής αγοράς αλλά και της τελωνειακής ένωσης (customs union). Όπως ανακοίνωσε, θα επιδιώξει τη σύναψη μιας απλής εμπορικής συμφωνίας που θα στοχεύει στη μεγαλύτερη δυνατή πρόσβαση, εν τούτοις, στην εσωτερική αγορά αλλά χωρίς την ελεύθερη διακίνηση ατόμων. Αλλά αυτή η επιλεκτική πρόσβαση στην ενιαία αγορά δεν είναι δυνατόν να γίνει αποδεκτή από τις λοιπές χώρες μέλη της Ένωσης. Απλά πράγματα.
H κυβέρνηση θα πρέπει να προσφύγει στο Κοινοβούλιο για να προχωρήσει η διαδικασία.
Το «ήπιο Brexit» εάν τελικώς επιλεγεί ως λύση θα έχει ευεργετικές συνέπειες τόσο για τη Βρετανία όσο και για την ΕΕ στο σύνολο της οικονομίας της. Θα διαλαμβάνει πιθανότα παραμονή της χώρας στην τελεωνειακή ένωση ή και στην εσωτερική αγόρα. Επιπλέον είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ρυθμίζει το ευαίσθητο θέμα των πολιτών της Βρετανίας που κατοικούν/ εργάζονται στα άλλα κράτη μέλη της Ένωσης αλλά και των Ευρωπαίων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων και των Ελλήνων, που κατοικούν/ εργάζονται/ σπουδάζουν στη Βρετανία.
Ας σημειωθεί εδώ ότι η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι η οποιαδήποτε τελική συμφωνία θα τεθεί επίσης για έγκριση από το Βρετανικό Κοινοβούλιο (εάν βεβαίως υπάρξει συμφωνία τελικά).
Από πλευράς της η Ένωση περιμένει, αφού ολοκληρωθούν οι εσωτερικές συνταγματικές διαδικασίες, η Βρετανία να ενεργοποιήσει επίσημα το άρθρο 50 προκειμένου να αρχίσει η διετής διαπραγμάτευση για την έξοδο. Αλλά μέσα στη διετία αυτή πολλά μπορούν να συμβούν, χωρίς να αποκλείεται και ένα δεύτερο δημοψήφισμα πάνω στο θέμα για την ακύρωση τελικά του Brexit. Ίδωμεν...
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Alfred Wallis (1855 –1942), Boats leaving Newlyn harbour