Την περασμένη Πέμπτη 30 Απριλίου, έλαβε χώρα σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών, μία συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής για τις οικονομικές προεκτάσεις της τρέχουσας πανδημικής κρίσης. Η συζήτηση στην οποία τηρήθηκαν τα μέτρα ασφαλείας ενάντια στον κορωνοϊό,  πραγματοποιήθηκε μετά από πρωτοβουλία του πρωθυπουργού και προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκου Μητσοτάκη. Σε μία αποστροφή του λόγου του, απαντώντας ουσιαστικά στην τοποθέτηση του πρωθυπουργού, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, έκανε λόγο, αναφερόμενος στους όρους κυβερνητικής διαχείρισης της κρίσης, για την εγκατάσταση ενός «αντιδημοκρατικού, ανεξέλεγκτου και επικίνδυνα ολοκληρωτικού συστήματος εξουσίας», σπεύδοντας παράλληλα να υπερθεματίσει πολιτικοϊδεολογικά, λέγοντας: «Αυτή είναι η ελληνική εκδοχή του ορμπανισμού».[1]

Αρχικά, θα παρατηρήσουμε πως η συγκεκριμένη αποστροφή που διαβλέπει στις πρακτικές της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη έναν οιονεί αυταρχισμό, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο μίας πολιτικής ρητορικής που καταφεύγει συχνά στη χρήση δίπολων για να καταδείξει την κατά ΣΥΡΙΖΑ διαφορετική πολιτική προσέγγιση και οπτική πάνω στα πράγματα μεταξύ των δύο κομμάτων. Δίπολα όπως αυταρχισμός/δημοκρατία, συντήρηση/πρόοδος, αριστερά/δεξιά, με το τελευταίο δίπολο να αποτελεί την βάση πάνω στην οποία συγκροτείται και αναπτύσσεται η πολιτική ρητορική και περαιτέρω στρατηγική, του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.[2]

Σε αυτή την περίπτωση, ο πολιτικοϊδεολογικός λόγος και η ευρύτερη πολιτική στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, εγγράφουν τα χαρακτηριστικά των συνθηματολογικού τύπου, αναφορών, που εν προκειμένω, συμπληρώνονται από μία ενίοτε επιθετική ηθικολογία[3] που χτίστηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Εστιάζοντας στην αποστροφή περί «ελληνικής εκδοχής του ορμπανισμού» από τον Αλέξη Τσίπρα που δεν καθίσταται αποκομμένη από ό,τι ειπώθηκε παραπάνω, θα τονίσουμε πως αυτή είναι απλοϊκή αλλά και πολιτικά εσφαλμένη. Διότι, από την μία πλευρά, παραβλέπει τον τρόπο με τον οποίο, επικαλούμενη την πανδημική κρίση και την αντιμετώπιση της, η κυβέρνηση Ορμπάν στην Ουγγαρία παρατείνει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, προβαίνοντας στην ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας, στην διακυβέρνηση μέσω της έκδοσης διαταγμάτων, στο φιλτράρισμα των ειδήσεων που δημοσιεύονται σχετικά με την κρίση και την εξέλιξη της,[4] (με το καθεστώς να μετεξελίσσεται σε καθεστώς λογοκρισίας), και, από την άλλη πλευρά, παραγνωρίζει τα χαρακτηριστικά των πολιτικών που εφαρμόσθηκαν στην Ελλάδα.

 Έτσι, αυτά τα χαρακτηριστικά, τείνοντας προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης και διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης και κινούμενα πάνω στον άξονα της πρόληψης και της ασφάλειας, της διασφάλισης του αγαθού της ζωής,  δεν συγκροτούν μία τυπολογία μέτρων που παραπέμπει ευθύγραμμα προς το Ουγγρικό καθεστώς έκτακτης ανάγκης, την καταδίκη του οποίου και ζήτησε από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Με άλλα λόγια, δεν συγκροτούν ένα πλέγμα άμεσης και ζωτικής απειλής του ελληνικού δημοκρατικού κεκτημένου.

Η διαχείριση της κρίσης από τη μεριά της Ουγγρικής κυβέρνησης, δεν αποτελεί παρά και έναν ιδιαίτερο κρίκο στην εξέλιξη που έχει λάβει αυτά τα χρόνια όπου την διακυβέρνηση της χώρας έχει το κόμμα FIDESZ του Βίκτωρ Όρμπαν,[5] η Ουγγρική «ανελεύθερη δημοκρατία». Άρα, η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης εδράζεται και τροφοδοτείται από το πλαίσιο της «ανελεύθερης δημοκρατίας», όπως αυτή εφαρμόζεται στη χώρα.

Ένας νεολογισμός που έχει εισέλθει την τελευταία περίοδο στο οπλοστάσιο της πολιτικής επιστήμης, και ως προς το πλαίσιο μελέτης και κατάταξης συστημάτων διακυβέρνησης.[6] Ο λόγος περί της «ελληνικής εκδοχής του ορμπανισμού», τιθέμενη σε συγκριτική προοπτική παράγεται δίχως να διαθέτει στέρεες πολιτικές-θεωρητικές βάσεις, αποφεύγοντας να εμβαθύνει στο ό,τι πως τα μέτρα που έχει λάβει η ελληνική κυβέρνηση δεν εκφεύγουν θεσμικά και πολιτικά, του πλαισίου της δυτικής, φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Τοποθετώντας τον Μητσοτακισμό δίπλα στον Ορμπανισμό, ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ καταφέρνει να αναπαράγει και να μεγεθύνει τις αντιφάσεις που διέπουν την τρέχουσα πολιτική στρατηγική του κόμματος του, σχετικοποιώντας συνάμα το ίδιο το δημοκρατικό πρόταγμα. Τη δημοκρατία ως αξία διακυβέρνησης.

[1] Για το περιεχόμενο και τις προεκτάσεις της όλης συζήτησης, βλέπε σχετικά, Κρουστάλλη Δήμητρα, ‘Τα στοιχήματα της επόμενης ημέρας,’ Εφημερίδα ‘Το Βήμα της Κυριακής,’ 03/05/2020, σελ. Α4-Α5, από όπου και τα αποσπάσματα που χρησιμοποιήσαμε.

[2] Πάνω σε αυτό το πλαίσιο αριστεράς/δεξιάς και προόδου/συντήρησης,  τοποθετείται ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιος Κούλογλου, για να καταδείξει το διαφορετικό των ασκούμενων οικονομικών πολιτικών, θέτοντας στο επίκεντρο της προσέγγισης του την ευρωπαϊκή διάσταση: «Απέναντι στην ύφεση που θα ακολουθήσει την πανδημία, "υπάρχουν οι συντηρητικές απαντήσεις και οι προοδευτικές απαντήσεις», παρατήρησε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιος Κούλογλου, μιλώντας στην τηλεόραση του Mega». Βλέπε σχετικά, ‘Στ. Κούλογλου: Άλλα μέτρα παίρνει η δεξιά, άλλα η αριστερά – βίντεο,’ Συζήτηση στην τηλεόραση του Mega, 06/05/2020,

https://www.syriza.gr/article/id/91231/St.-Koylogloy:-Alla-metra-pairnei-h-deksia-alla-h-aristera---binteo.html#.

[3] Είναι πάνω σε αυτόν τον ηθικολογικό τύπο που στηρίχθηκε η έμπρακτη αμφισβήτηση από τον ΣΥΡΙΖΑ, της κομματικής-πολιτικής κουλτούρας της Μεταπολίτευσης, αυτού που σχηματικά αποκλήθηκε το ‘παλαιό σύστημα που οδήγησε στη χρεοκοπία της χώρας.’

[4] Βλέπε σχετικά και την κατατοπιστική συζήτηση που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του ‘Κύκλου Ιδεών,’ όπου και έλαβαν χώρα αναλύσεις για την θεσμική συνθήκη όπως διαμορφώνεται στην Ουγγαρία. ‘Κύκλος Ιδεών για την εθνική ανασυγκρότηση,’ 2.4.2020: «Πανδημία, Θεμελιώδη Δικαιώματα και Δημοκρατία»,’ https://ekyklos.gr/2-4-202020-pandimia-themeliodi-dikaiomata-kai-dimokratia.html.

[5] Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας αποτελεί ένα από τα πολιτικά πρόσωπα που ξεχωρίζουν στην «εποχή των δημαγωγών», για να παραπέμψουμε στην ανάλυση του Chris Hedges. Αναφέρεται στο: Taguieff Andre-Pierre, ‘Ο εξτρεμισμός και τα είδωλα του. Επίκαιρες σκέψεις για τον αντισημιτισμό, τον τζιχαντισμό, την άκρα δεξιά, τον αντισημιτισμό, τον λαϊκισμό και τη συνωμοσιολογία,’ Πρόλογος-Μετάφραση-Επιμέλεια: Πανταζόπουλος Ανδρέας, Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2017, σελ. 61.

Παραπομπές

‘Στ. Κούλογλου: Άλλα μέτρα παίρνει η δεξιά, άλλα η αριστερά – βίντεο,’ Συζήτηση στην τηλεόραση του Mega, 06/05/2020, https://www.syriza.gr/article/id/91231/St.-Koylogloy:-Alla-metra-pairnei-h-deksia-alla-h-aristera---binteo.html#.

Κρουστάλλη Δήμητρα, ‘Τα στοιχήματα της επόμενης ημέρας,’ Εφημερίδα ‘Το Βήμα της Κυριακής,’ 03/05/2020, σελ. Α4-Α5,

Κύκλος Ιδεών για την εθνική ανασυγκρότηση,’ 2.4.2020: «Πανδημία, Θεμελιώδη Δικαιώματα και Δημοκρατία»,’ https://ekyklos.gr/2-4-202020-pandimia-themeliodi-dikaiomata-kai-dimokratia.html.

Taguieff Andre-Pierre, ‘Ο εξτρεμισμός και τα είδωλα του. Επίκαιρες σκέψεις για τον αντισημιτισμό, τον τζιχαντισμό, την άκρα δεξιά, τον αντισημιτισμό, τον λαϊκισμό και τη συνωμοσιολογία,’ Πρόλογος-Μετάφραση-Επιμέλεια: Πανταζόπουλος Ανδρέας, Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2017.

* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Julie Mehretu, Depression