1. Ζούμε σ’ έναν κόσμο με σημαντικές και συνεχώς εντεινόμενες οικονομικές ανισότητες, νέες μορφές ανασφάλειας λόγω της άναρχης παγκοσμιοποίησης των μεγάλων μεταναστευτικών ροών και των σημαντικών τεχνολογικών και δημογραφικών εξελίξεων. Η ελπίδα βρίσκεται μόνο στη συνεργασία όλων των χωρών και τη συνεννόηση των λαών και των ανθρώπων.

2. Οι τεχνολογικές εξελίξεις στους διάφορους τομείς αιχμής επιτείνουν τις ήδη μεγάλες οικονομικές ανισότητες. Η λεγόμενη τέταρτη βιομηχανική επανάσταση επιφέρει μεγάλες αλλαγές στον τρόπο λήψης αποφάσεων σε επιχειρήσεις και Οργανισμούς στον Ιδιωτικό και Δημόσιο Τομέα, στη λειτουργία του κράτους και τις εργασιακές σχέσεις.

10 προτάσεις για το «αυτονόητο»

3. Η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτέλεσε ένα τολμηρό και μακρόπνοο σχέδιο, μοναδικό στην ιστορία. Βασικός στόχος αλλά και κινητήριος δύναμη είναι η διαφύλαξη της ειρήνης και της ασφάλειας των ευρωπαϊκών κρατών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις μεγάλες αδυναμίες και ελλείψεις που παρουσίασε όλα αυτά τα χρόνια σε πολιτικό, οικονομικό και θεσμικό πεδίο, οφείλει να προχωρήσει, γιατί το ευρωπαϊκό εγχείρημα έχει βαθιές ιστορικές και πολιτικές προεκτάσεις. Η διάλυσή της θα ήταν αυτοκτονική πράξη.

4. Η Ελλάδα έχει περιορισμένες δυνατότητες να επηρεάσει το διεθνές οικονομικό περιβάλλον και τις τάσεις που διαμορφώνονται. Έχει απλά δυνατότητες προσαρμογής της οικονομίας της στα μεταβαλλόμενα δεδομένα. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί απαιτούν θεσμικές και διαρθρωτικές αλλαγές και προσαρμογές παρέχοντας παράλληλα σημαντικές δυνατότητες χρηματοδότησης και τεχνικής βοήθειας.

5. Η προϊούσα ένταξη της Ελλάδας στην παγκόσμια οικονομία ακολουθείται από την αργή προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου και τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που ν’ ανταποκρίνονται στις διεθνείς εξελίξεις. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι όποιες μεταρρυθμίσεις ψηφίζονται, πάσχουν στην εφαρμογή, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να υπολείπεται σε όλους τους κρίσιμους δείκτες που μετρούν την αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης, την διαφάνεια την λογοδοσία και τον δημόσιο έλεγχο.

6. Είναι απαραίτητο να υπάρχει περιβάλλον ευνοϊκό για την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, σταθερό φορολογικό σύστημα και αποτελεσματική Δημόσια Διοίκηση, ώστε να προσελκύονται μακροχρόνιες ξένες επενδύσεις και να ενθαρρύνονται οι εγχώριες. Ιδιαίτερη σημασία έχουν επενδύσεις στο ανθρώπινο κεφάλαιο, τις υποδομές και την ενθάρρυνση τεχνολογικών καινοτομιών.

7. Υπάρχει ανάγκη για έναν θεσμοθετημένο, στα πλαίσια της ΟΚΕ, πολύπλευρο και υπεύθυνο κοινωνικό διάλογο με στόχο ένα κοινά αποδεκτό εθνικό σχέδιο ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχει ανάγκη να διαμορφωθούν κοινές θέσεις και συναντίληψη για τον ρόλο του κράτους στην οικονομία, την σημασία των θεσμών για την δημοκρατία και την διαφάνεια, την σημασία της παιδείας στην ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, τον βαθμό ασφάλειας και την ποιότητα στην εργασία, τον κοινωνικό χαρακτήρα του κεφαλαίου, το δίχτυ κοινωνικής προστασίας, την βιώσιμη διαχείριση του περιβάλλοντος.

8. Τα μεγάλα εθνικά θέματα παραμένουν ανοιχτά. Περισσότερο σήμερα από ποτέ υπάρχει ανάγκη κοινωνικής συνεννόησης και διάθεσης δημιουργικής σύνθεσης των αντιτιθεμένων απόψεων. Κοινωνικοί εταίροι, παραγωγικοί φορείς, πολιτικά κόμματα οφείλουν να ξεπερνούν τα επιμέρους συμφέροντα και ιδεοληψίες και να προτάσσουν πάνω από όλα το ευρύτερο κοινωνικό και εθνικό συμφέρον.

9. Σημαντική προϋπόθεση εξόδου της χώρας από την κρίση είναι μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική στρατηγική διαχείρισης του δημόσιου χρέους, που να περιλαμβάνει: Μελέτες βιωσιμότητας του χρέους, μεσοπρόθεσμη εξομάλυνση της καμπύλης των τόκων, ορθή προβολή των χρηματοδοτικών αναγκών και παρέμβαση στο σύνολο των επίσημων δανείων.       Στις ενδιαφέρουσες προτάσεις που έχουν κατατεθεί περιλαμβάνονται: i) Συμβιβασμός για τα απαιτούμενα πρωτογενή πλεονάσματα σε χαμηλότερα και πιο ρεαλιστικά επίπεδα, ii) Μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος με μείωση των κύριων εισφορών και την εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στις επικουρικές συντάξεις, iii) Απλοποίηση του φορολογικού συστήματος με ενοποίηση και μείωση συντελεστών iv) Αναζωογόνηση της οικονομίας με στήριξη των επενδύσεων ώστε να μειωθεί η ανεργία, και να ενισχυθούν οι εξαγωγές. vi) Ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων. vii) Μείωση των κινήτρων απόκρυψης διαθέσιμου εισοδήματος.

10. Όλες οι μέχρι σήμερα μελέτες σχετικά με τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, φαίνεται να συγκλίνουν στους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, στους οποίους η χώρα μας εμφανίζει συγκριτικά πλεονεκτήματα όπως: α) τουρισμός, β) πρωτογενής τομέας και μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, δ) ήπιες μορφές ενέργειας ε) πληροφορική και επικοινωνίες, στ) φαρμακοβιομηχανία, ζ) ποντοπόρος ναυτιλία. Πρέπει να επισημανθεί στο σημείο αυτό ότι ο ρόλος του κράτους στο πλαίσιο της στήριξης των προαναφερόμενων παραγωγικών τομέων είναι ιδιαίτερα σημαντικός, υπό την έννοια ότι πρέπει να εξασφαλίζει με τις παρεμβάσεις του ένα φιλικό προς την επιχειρηματικότητα περιβάλλον.

* Σημεία ομιλίας Γιώργου Βερνίκου στο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών, Η Ελλάδα Μετά, στον Κύκλο 4: «Η επανάσταση του αυτονόητου-Πεδία ανάπτυξης»

* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο είναι: L S Lowry (1887 – 1976), Going to work

Η Ελλάδα Μετά | Κύκλος 4: Η επανάσταση του αυτονόητου – Πεδία ανάπτυξης from Evangelos Venizelos on Vimeo.