Η απροθυμία των νέων να στραφούν τη γεωργική εκμετάλλευση, είναι ένα από τα προβλήματα που απασχολούν σήμερα τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε.
Πρόσφατη μελέτη σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, έδειξε ότι μόλις το 6% των υπευθύνων αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην Ευρώπη, είναι ηλικίας κάτω των 35 ετών, ενώ το ποσοστό των άνω των 55 ετών, υπερβαίνει το 50%.
H αύξηση του ποσοστού των ηλικιακά μεγαλύτερων εργαζόμενων στην ΕΕ, δεν παρατηρείται βεβαίως μόνο στους ασχολούμενους με τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, αλλά αποτελεί γενικότερη τάση σε όλους τους εργασιακούς και επαγγελματικούς κλάδους.
Μόλις το 6% των υπευθύνων αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην Ευρώπη, είναι κάτω των 35 ετών.
Είναι ένα φαινόμενο που βρίσκεται σε άμεση διασύνδεση με τη μεγάλη αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και τη μείωση των γεννήσεων, που παρατηρείται στις Δυτικές Κοινωνίες, και έχει αρνητικές επιπτώσεις σε όλους τους κλάδους εργασίας.
Πιο έντονες όμως είναι οι επιπτώσεις αυτές, στον γεωργικό τομέα, όπου, οι προαναφερθέντες γενικοί όροι, επιτείνονται και από άλλους πιο ειδικούς, που συνδέονται με τη φύση του αντικειμένου, όπως: Οι απασχολούμενοι στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, έχουν υψηλότερο νόμιμο όριο συνταξιοδότησης και ακόμα ότι υπάρχει απροθυμία των γηραιότερων να μεταβιβάσουν σε νεότερους την γεωργική εκμετάλλευση που διαχειρίζονται, καθώς οι χώροι κατοικίας και εργασίας τους συνήθως συμπίπτουν.
Αν στις παραπάνω αιτίες, προστεθεί το γεγονός ότι η γεωργική εκμετάλλευση θεωρείται για τους νέους δύσκολη και κοπιαστική εργασία, καθώς και ότι βασικές υπηρεσίες, όπως οι μεταφορές, η επικοινωνία, η υγεία, η εκπαίδευση κλπ στην ύπαιθρο, υστερούν έναντι εκείνων που παρέχονται σ’ ένα αστικό περιβάλλον, γίνεται εύκολα κατανοητή, η απροθυμία των νέων ανθρώπων να στραφούν προς την γεωργική εκμετάλλευση.
Αυτή όμως η αρνητική στάση των νέων απέναντι σ’ ένα καίριο τομέα απασχόλησης, όπως η γεωργική εκμετάλλευση, συνιστά εκ των πραγμάτων, σοβαρή απειλή για την Οικονομική και Κοινωνική βιωσιμότητα της υπαίθρου, καθώς και της διατροφικής αλυσίδας, που δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Γι’ αυτό και η υποστήριξη των Νέων Γεωργών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει να συνεχιστεί η γεωργική δραστηριότητα σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης. Για να μπορέσει με άλλα λόγια, να διατηρηθεί ζωντανός ο αγροτικός ιστός στην ΕΕ και να επιτευχθεί ο στόχος της εδαφικής συνοχής, που προβλέπεται από τη συνθήκη της Λισαβόνας.
Με αυτό το σκεπτικό, η Επιτροπή των Περιφερειών προχώρησε σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και προτάσεις προκειμένου να αντιστραφεί η τάση αυτή και να βελτιωθεί η κατάσταση. Ανάμεσα σε αυτές και το ''Μανιφέστο των νέων αγροτών '' -δρομολογήθηκε το 2015 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Νέων Αγροτών- προτείνονται ουσιαστικά μέτρα στήριξης των νέων αγροτών, σε τομείς όπως η πρόσβαση σε αγροτική γη, η τραπεζική πίστη, οι εγγυήσεις, η βελτιστοποίηση των χρήσεων γης, η απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, η αναβάθμιση της αγροτικής κατάρτισης σε αγροτικές περιοχές κλπ.
Από τα θέματα αυτά, χωρίς να μειώνεται η σημαντικότητα καθενός χωριστά, πιστεύω ότι προτεραιότητα για τη χώρα μας έχουν:
- Η επαρκής χρηματοδότηση των αγροτών σε επενδυτικά σχέδια και σε Κεφάλαια Κίνησης.
- Η παροχή επαρκών εγγυήσεων, χωρίς καθυστερήσεις, σε περιπτώσεις θεομηνιών και καταστροφών της φυτικής και ζωϊκής παραγωγής.
- Η μείωση της γραφειοκρατίας και των αυστηρών προϋποθέσεων ένταξης σε επιδοτούμενα προγράμματα που καλύπτουν όλο το φάσμα της παραγωγικής διαδικασίας.
- Η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών στην παραγωγή.
- Η προώθηση σύγχρονων επιχειρηματικών σχημάτων (ομάδες παραγωγών) που δημιουργούν οικονομίες κλίμακας, καλύτερα ποιοτικά προϊόντα και αμβλύνουν το μειονέκτημα του μικρού κλήρου.
- Τελος, η ανάπτυξη του Αγροτικού Τομέα μπορεί να ενισχυθεί με τη θέσπιση ειδικών φορολογικών κινήτρων, αλλά και με την καθιέρωση χαμηλού κόστους ενέργειας
Η επιτροπή επίσης επισήμανε την ανάγκη υλοποίησης μακροπρόθεσμων προοπτικών για τους νέους γεωργούς, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ερήμωση της υπαίθρου και ζήτησε από τα κράτη μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε όχι μόνο να διατηρηθούν οι υφιστάμενες θέσεις εργασίας στον αγροτικό τομέα, αλλά και και να δημιουργηθούν νέες και ελκυστικότερες.
Το θέμα αφορά ιδιαίτερα τη χώρα μας, όχι μόνο γιατί μαστίζεται από υψηλό δείκτη ανεργίας, αλλά και γιατί στον Πρωτογενή Τομέα, διαθέτει ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν αποτελεσματικότερα.
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Pieter Bruegel the Elder (1525 - 1569), The Harvesters