Πολλοί αναλυτές των αμερικανικών προεδρικών εκλογών ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού θεωρούν ότι το σοκ της εκλογής Τράμπ θα μπορούσε να δώσει νέα ώθηση στους πάσης φύσεως λαϊκιστές με δεξιό ή αριστερό άρωμα. Ειδικότερα για την Ευρώπη, η κυρίαρχη άποψη είναι ότι θα ευνοηθούν πολιτικοί όπως η Μαρί Λεπέν, το ευρωσκεπτικιστικό γερμανικό κόμμα «Εναλλακτική για την Γερμανία»( AfD) και άλλα λαϊκιστικά ή αντι-ευρωπαϊκά κόμματα σε όλη την Ευρώπη.
Δεν είμαι πεισμένος ότι μια τέτοια εξέλιξη είναι αναπόφευκτη. Θεωρώ ότι μετά από τις πρώτες εβδομάδες ευφορίας και ενώ η νέα αμερικανική διοίκηση θα αρχίζει να υλοποιεί τις πολιτικές της, θα γίνεται ολοένα και πιο εμφανής η κενότητα των πολιτικών επαγγελιών του Ντόναλντ Τράμπ.
Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ θα κάνει την παγκοσμίως πλέον γνωστή ελληνική «kolotoumba».
Στο εσωτερικό των ΗΠΑ οι ψηφοφόροι των φτωχότερων στρωμάτων, που πίστεψαν στις υποσχέσεις του, θα αρχίσουν να συνειδητοποιούν ότι, στην καλύτερη περίπτωση, τίποτα δεν βελτιώνεται και ότι παρόλο το προεκλογικό σύνθημα του Τραμπ «Μα τι έχετε να χάσετε επιτέλους;» έχουν να χάσουν πολλά. Υπήρξε το αγαπημένο του σλόγκαν, κάθε φορά που απευθυνόταν στην αφρο-αμερικανική κοινότητα: «Ζείτε μέσα στη φτώχεια σας, τα σχολεία σας δεν είναι καλά. Δεν έχετε δουλειά και το 58% των νέων σας είναι άνεργοι. Τι επί τέλους έχετε να χάσετε ψηφίζοντας Τραμπ;». Είναι παρόμοιο με το σύνθημα που αιωρείτο και στην Ελλάδα, στα θολωμένα μυαλά των αγανακτισμένων του 2011 και 2012 αλλά και αρκετών θυμωμένων ιδιοκτητών που κλήθηκαν για πρώτη φορά το 2011 να πληρώσουν «το χαράτσι της ΔΕΗ» για την ακίνητη περιουσία τους. Και ψήφισαν Τσίπρα για να τον καταργήσει, όντας σίγουροι ότι δεν έχουν να χάσουν τίποτα άλλο…
Σε επίπεδο διεθνών σχέσεων ελάχιστα είναι γνωστά για τις προθέσεις του νέου Προέδρου πέραν της εμφανούς απειρίας του και της επιθετικής ιδιοσυγκρασίας του.
Όσοι διαβλέπουν ενίσχυση του λαϊκισμού ως παρενέργεια της εκλογής Τράμπ υπογραμμίζουν τις απαξιωτικές αναφορές του στην μεταναστευτική πολιτική της Ευρώπης και ειδικότερα της Γερμανίας. Σε μια από τις συχνές λεκτικές του επιθέσεις είχε αποκαλέσει την Χίλαρι Κλίντον «Μέρκελ της Αμερικής, που θα καταστρέψει τις ΗΠΑ όπως η Μέρκελ κατέστρεψε τη Γερμανία». Εν τω μεταξύ μαθαίνουμε ότι ορισμένες από τις πιο εξοργιστικές προτάσεις του, όπως η απαγόρευση εισόδου των μουσουλμάνων στις ΗΠΑ, έχουν ήδη εξαφανισθεί από την ιστοσελίδα του νεοεκλεγέντος Προέδρου.
Ο Τράμπ μπορεί να αποτελέσει, άθελά του, τον νέο ενοποιητικό παράγοντα της Ευρώπης.
Στην πρώτη δημόσια δήλωσή του μετά την εκλογή του έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι σε θέματα διεθνούς εμπορίου θα συνεργασθεί με όλες τις χώρες στη βάση των δίκαιων σχέσεων, ξεχνώντας τις αναγγελίες για κατάργηση των εμπορικών συμφωνιών ελευθέρου εμπορίου και την επιβολή δασμών σε όλα τα εισαγόμενα από την Κίνα προϊόντα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι προεκλογικές εξαγγελίες του ιδιόρρυθμου Ντόναλντ Τράμπ κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος με τους πάσης φύσεως ευρωπαίους εθνολαϊκιστές που προβάλουν τον απομονωτισμό ως λύση. Όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις απατηλών προεκλογικών υποσχέσεων, η κατάρρευση θα είναι ραγδαία και το πολιτικό κόστος, για τον ίδιο και για τη χώρα του, μεγάλο.
Ειδικά στον τομέα των διεθνών σχέσεων δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι ο Τραμπ είναι ήδη εγκλωβισμένος σε ένα αδιέξοδο από το οποίο δύσκολα θα εξέλθει αλώβητος. Εάν μεν υλοποιήσει τις προεκλογικές του εξαγγελίες θα βρεθεί αντιμέτωπος με πολλές χώρες και με την Ευρώπη. Το συγχαρητήριο μήνυμα της Γερμανίδας καγκελαρίου περιείχε σαφείς προειδοποιήσεις. Η Άνγκελα Μέρκελ υπενθύμισε στον Τράμπ την κοινή βάση αξιών των ΗΠΑ και της Γερμανίας που στηρίζονται στη «Δημοκρατία, Ελευθερία, τον σεβασμό του δικαίου και της αξιοπρέπειας του ατόμου ανεξαρτήτως καταγωγής, χρώματος, θρησκείας, γένους, σεξουαλικών προτιμήσεων ή πολιτικών πεποιθήσεων»
Αλλά ακόμα και αν ο νέος Πρόεδρος ξεχάσει τις προεκλογικές εξαγγελίες και κάνει την παγκοσμίως πλέον γνωστή ελληνική «kolotoumba», ναι μεν θα αποφύγει την κλιμάκωση της έντασης αλλά δεν θα μπορέσει να ανακτήσει την ήδη χαμένη του αξιοπιστία, το πιο πολύτιμο όπλο κάθε εξωτερικής πολιτικής.
Η εκλογή στην κορυφή της μόνης παγκόσμιας δύναμης ενός λαϊκιστή Προέδρου θα μπορούσε ενδεχομένως όχι μόνο να μην λειτουργήσει θετικά για τους ευρωπαίους μιμητές του, αλλά αντιθέτως να ενισχύσει τις δυνάμεις εκείνες που παραμένουν σταθερές στην υπεράσπιση των θεμελιωδών αξιών της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ο Τράμπ μπορεί να αποτελέσει, άθελά του, τον νέο ενοποιητικό παράγοντα της Ευρώπης.
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: John Trumbull (1756 –1843), Declaration of Independence