Η «Πρωτοβουλία 1821 - 2021» με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Παστέρ, του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών/Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, του Κύκλου Ιδεών και τη συμβολή του King’s College London διοργανώνουν διεθνές επιστημονικό συμπόσιο με γενικό  θέμα  «Επιδημίες: Μια διαχρονική απειλή, μία πρόκληση για το μέλλον»

Στο  πλαίσιο του συμποσίου, με τη μέριμνα του Κύκλου Ιδεών, διοργανώνεται την Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2021, ώρα 17:00, διαδικτυακή συζήτηση με ειδικό θέμα :

Πανδημία, θεμελιώδη δικαιώματα και δημοκρατία

- Η πρόκληση του εμβολιασμού

Η πανδημία COVID- 19 έχει προκαλέσει διεθνώς όχι μόνο υγειονομική και οικονομική αλλά και σοβαρή θεσμική κρίση. Σε όλες σχεδόν τις χώρες τέθηκαν σε εφαρμογή οι συνταγματικές προβλέψεις περί καταστάσεων ανάγκης ( ή επείγοντος ή εξαίρεσης ). Σε ορισμένες χώρες ανεστάλη η λειτουργία του κοινοβουλίου. Αρκετές χώρες μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης ζήτησαν να υπαχθούν σε καθεστώς παρέκκλισης (derogation) κατά το άρθρο 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

Οι απαγορεύσεις που επιβλήθηκαν στην ελευθερία της κίνησης ( lockdown) και συνακόλουθα στην οικονομική ελευθερία, την ελευθερία του συνέρχεσθαι συμπεριλαμβανομένου και του συνέρχεσθαι για λατρευτικούς και γενικότερα θρησκευτικούς λόγους, έθεσαν πολύ κρίσιμα ζητήματα σχετικά με την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και την ένταση των περιορισμών που μπορεί να γίνει ανεκτή κατά το Σύνταγμα, τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, και γενικότερα το  δίκαιο της ΕΕ, την ΕΣΔΑ και γενικότερα το διεθνές σύστημα προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η στάθμιση ανάμεσα αφενός μεν στο δικαίωμα στην υγεία (ατομική και δημόσια) και εντέλει στο δικαίωμα στη ζωή, αφετέρου δε στην ελευθερία της κίνησης και όλες τις θεμελιώδεις ελευθερίες που προϋποθέτουν την ελευθερία της κίνησης, δεν είναι μια απλή εμπειρική διαδικασία. Συχνά μας θέτει ενώπιον οριακών αξιακών διλημμάτων.

Εξίσου σημαντικά είναι τα προβλήματα τα σχετικά με τη λειτουργία της φιλελεύθερης Δημοκρατίας: τρόπος του νομοθετείν υπό συνθήκες επείγουσας ανάγκης, λειτουργία των κοινοβουλίων, διεξαγωγή ή αναβολή εκλογικών διαδικασιών και δημοψηφισμάτων, εξ αποστάσεως λειτουργία των άμεσων κρατικών οργάνων κ.ο.κ. Επιπλέον τίθενται ουσιώδη ζητήματα πολιτικής νομιμοποίησης και σχέσης των  εκλεγμένων  πολιτικών οργάνων με τους ειδικούς / τεχνοκράτες σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Η πανδημία έθεσε επίσης οξύτατα προβλήματα σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων και μάλιστα ευαίσθητων δεδομένων σχετικών με την κατάσταση της υγείας των υποκειμένων. Τα προβλήματα αυτά τίθενται στο πεδίο τριών τουλάχιστον έννομων τάξεων: της εθνικής, της ενωσιακής ( Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων ) και αυτής του Συμβουλίου της Ευρώπης (Σύμβαση 108 και ΕΣΔΑ). Η ανίχνευση κρουσμάτων μέσω εφαρμογών στα κινητά τηλέφωνα και η τήρηση των ιατρικών αρχείων είναι τα δυο πιο χαρακτηριστικά θέματα του κεφαλαίου αυτού.

Έθεσε επίσης οξύτατα ζητήματα βιοηθικής: από τα κριτήρια επιλογής προς παροχή νοσηλείας σε ΜΕΘ σε περίπτωση περιορισμένου αριθμού κλινών μέχρι τις παρηγορητικές και πειραματικές θεραπείες και από την οργάνωση της διεξαγωγής των διαφόρων ειδών τεστ μέχρι την παρασκευή των εμβολίων  που  είναι  διεθνές δημόσιο αγαθό.

Ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν σποραδικές αντιστάσεις στην καθολικά υποχρεωτική χρήση μάσκας που βεβαίως δεν συνιστά περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης ( δεν φιμώνει το λόγο αλλά θέτει φραγμό στη διάδοση του ιού ). Αν η υποχρεωτική χρήση μάσκας περιορίζει, θεμιτά και εντός του πλαισίου της αρχής της αναλογικότητας, κάποιο δικαίωμα, αυτό είναι η ελευθερία της (σωματικής) κίνησης.

Τώρα που επιτεύχθηκε η παραγωγή διαφόρων εμβολίων (συμβατικών ή mRNA), αυτά εγκρίθηκαν και άρχισαν σε πολλές χώρες οι εμβολιασμοί, αναζωπυρώθηκε η γνωστή αντιεμβολιαστική συνωμοσιολογία και τέθηκε το ερώτημα αν ο εμβολιασμός κατά της COVID-19 μπορεί να καταστεί υποχρεωτικός για τον γενικό πληθυσμό ή κρίσιμες ομάδες όπως οι υγειονομικοί, αυτοί που έχουν σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, όσοι υπερβαίνουν  ένα ηλικιακό όριο ή όσοι ζουν, εργάζονται ή σπουδάζουν σε κλειστές δομές. Στην Ελλάδα ο εμβολιασμός οργανώνεται προς το παρόν σε εθελοντική βάση, ακόμη και για τους υγειονομικούς και δεδηλωμένος στόχος της πολιτείας είναι να πεισθούν οι πολίτες για την ανάγκη και τα οφέλη του εμβολιασμού. Ακόμη όμως και αν ο εμβολιασμός καθεαυτόν είναι εθελοντικός, τίθεται το ερώτημα αν μπορεί η έλλειψη εμβολιασμού να συνεπάγεται περιορισμούς αναγκαίους για την προστασία της κοινωνίας, την επίτευξη και διατήρηση της

«ανόσιας της αγέλης» και την αποτροπή της διάδοσης του ιού. Πώς πρέπει να αντιμετωπίσει η πολιτεία τους υγειονομικούς που επιλέγουν να μη εμβολιασθούν; Μπορεί να διασφαλισθεί έτσι η λειτουργία των νοσοκομείων και των άλλων δομών υγείας; Τι θα γίνει στα γηροκομεία, τα στρατόπεδα, τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, τις φυλακές, τα σχολεία, τις δημόσιες υπηρεσίες , τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τους χώρους ψυχαγωγίας και άθλησης; Πώς θα συνυπάρχουν και πώς θα διαχωρίζονται εμβολιασθέντες και μη εμβολιασθέντες ;

Για τις  πτυχές αυτές συζητούν οι :

Γιώργος Γεραπετρίτης, υπουργός Επικρατείας, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Λίνος - Αλέξανδρος Σισιλιάνος, πρώην Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Λίλιαν Μήτρου, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης

Μιχάλης Πικραμένος, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Αν. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Χριστίνα Ακριβοπούλου, διδάκτωρ του Συνταγματικού Δικαίου

Εισαγωγή και συντονισμός :  Ευάγγελος Βενιζέλος, πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών.

Για το κείμενο της απομαγνητοφώνησης της συζήτησης, δείτε εδώ: https://ekyklos.gr/sb/800-transcription-pandimia-themeliodi-dikaiomata-kai-dimokratia-i-proklisi-tou-emvoliasmoy.html 

Για το αφιερωμα στο Συμπόσιο στην εφημερίδα Καθημερινή, στις 14.2.2021, δείτε εδώ: https://ekyklos.gr/images/PDFs/PROTOVOULIA_21_SYNEDRIO_REVIEW.pdf 

Youtube

https://youtu.be/D77QWe9e4Ao

28.1.2021, Πανδημία, θεμελιώδη δικαιώματα και δημοκρατία - Η πρόκληση του εμβολιασμού from Evangelos Venizelos on Vimeo.

* Παρέχονται βεβαιώσεις παρακολούθησης ύστερα από αποστολή σχετικού email την ημέρα της εκδήλωσης, στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.