Έκλεισαν δύο χρόνια από τη μέρα που η ελληνική οικονομία μπήκε στο γύψο, η κοινωνία βυθίστηκε στην αβεβαιότητα και μια ολόκληρη χώρα καταδικάστηκε στην ανυποληψία και τη χλεύη της Ευρώπης, για το γινάτι και τις αυταπάτες, μιας παρέας απίθανων και γραφικών, που η δημαγωγία, ο λαϊκισμός και η συγκυρία, έφεραν στο τιμόνι του τόπου την πιο δύσκολη και κρίσιμη στιγμή. Η παρέα του Αλέξη, του Γιάνη, της Ζωής και των άλλων παιδιών της μεταπολιτευτικής γενιάς, έγραψε ιστορία. Κήρυξε το πέμπτο χρεοστάσιο στα χρονικά του ταλαιπωρημένου ελληνικού κράτους.
Η ιστορία αν την αφουγκραστείς διδάσκει, μαρτυρά εποχές μακρινές που ομοιάζουν, αλλά δεν είναι ίδιες και έχουν μόνο ένα κοινό στοιχείο, την κρισιμότητα των στιγμών, το μεταίχμιο μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, επιβίωσης και αφανισμού. Όταν χάνεται η ψυχραιμία και περισσεύει η απελπισία και ο θυμός. Όταν θολώνει η σκέψη και η κρίση και η ευθύνη γίνεται άχθος ασήκωτο. Είναι αυτές οι στιγμές, μικρές ψηφίδες της ιστόρησης των γεγονότων, των έργων και των πράξεων, όπου τη θέση της λογικής στον σαστισμένο νου ενός λαού, καταλαμβάνει το θυμικό και τότε όλα επαφίενται στη θεά τύχη.
Δυο χρόνια πριν μπήκαμε σε capital controls. Μαζί, μπήκε σε έλεγχο το δικαίωμα να ονειρευόμαστε.
Αν από καλοτυχία βρεθεί στο πηδάλιο κυβερνήτης νουνεχής, υπεύθυνος και διορατικός, τότε μπορεί η απόγνωση να γίνει πίστη και προσδοκία και να επιστρέψει ο ορθολογισμός στη θέση του και στο μυαλό των ανθρώπων. Έτσι έγινε το 1893 όταν "δυστυχώς επτωχεύσαμεν", δεν ήταν όμως ίδιες οι συνθήκες, ούτε τόσο χαρισματικός, αποφασιστικός και ευφυής ο καπετάνιος το 1843, τότε που πάλι είχαμε χρεοκοπήσει.
Έτσι και σήμερα, όπου η τύχη χρειάστηκε να βάλει το χέρι της, -αφού εμείς μέσα στη θολούρα και τον διχαστικό παροξυσμό μας, από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης είναι η αλήθεια,- δεν ήμασταν σε θέση, αυτή δεν φάνηκε και τόσο γενναιόδωρη.
Η δημαγωγική ελπίδα, που ο μικρός λαϊκιστής με τις όψιμες αυταπάτες υπόσχονταν πως θα έρθει και το όνειρο μιας χώρας, που θα διέγραφε και θα τα έσβηνε όλα μονοκοντυλιά, για να προχωρήσει ελεύθερη, ανένταχτη και ανυπόταχτη πολιτεία, όπως θα έλεγε και ο ποιητής, γινήκανε εφιάλτης. Κλειστές τράπεζες, ουρές έξω από τα ΑΤΜ κατακαλόκαιρο και ένας λαός που μεθούσε χορεύοντας και αλαλάζοντας στο Σύνταγμα, για την επικείμενη επανάσταση της απελευθέρωσης από τον ζυγό των επονείδιστων και άσπλαχνων πιστωτών, δανειστών - κατακτητών. Μια κοινωνία, να πανηγυρίζει τον πρώτο εθνικό διχασμό της μεταπολίτευσης, που δημιούργησε το δημοψήφισμα – παρωδία, των πολιτικών οπορτουνιστών, στο βωμό του μικροπολιτικού κέρδους και της προσωπικής πολιτικής επιβίωσης έχοντας άγνοια κινδύνου για την Ελλάδα τον δυο αχρείαστων μνημονίων που τους επιφύλασσε ο μικρός επαναστάτης της δεκάρας, των ασφυκτικών πλεονασμάτων για δεκαετίες, της σκληρής επιτροπείας, της ταπεινωτικής εποπτείας και επιτήρησης της πατρίδας στο διηνεκές.
Δυο χρόνια πριν μπήκαμε σε capital controls, επειδή έτσι αποφάσισε ο Γιάνης και όχι εμείς, τι κι αν σαν γνήσιος "νεοέλληνας" αποποιήθηκε των ευθυνών του και έριξε το φταίξιμο στον Μάριο, το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Μαζί, μπήκε σε έλεγχο το δικαίωμα να ονειρευόμαστε, η ζωή μας, η περηφάνια και το φιλότιμό μας.
Δυο χρόνια τώρα, η χώρα βρίσκεται σε cruise control με τους κυβερνώντες να κάνουν πως κυβερνούν, να ωρύονται και να ξιφουλκούν πως διαπραγματεύονται, άβουλοι, ανεπαρκείς και αμετανόητοι για την καταστροφή που προκάλεσαν, γαντζωμένοι σε μια καρέκλα.
Εμείς εγκλωβισμένοι στο όχημα της ύφεσης και της φτώχειας, που βρίσκεται στον αυτόματο πιλότο, του οποίου την ταχύτητα κάθε τρεις και λίγο ελέγχει η αξιολόγηση των δανειστών και κατά πως αυτή κρίνει, αλλάζει το μίγμα και τις συντεταγμένες πορείας, με μέτρα, περικοπές, δημοσιονομική προσαρμογή. Με όρους τιμωρίας, απέναντι σε μια ετερόκλητη κυβερνητική μάζωξη, που δεν πιστεύει στις μεταρρυθμίσεις, που δεν εφαρμόζει αναπτυξιακή πολιτική, παρά μόνο αναλώνεται στο χτίσιμο κομματικών στρατών και πελατειακών σχέσεων, φορτώνοντας τον κρατικό μηχανισμό με στρατιές συμβούλων και παρατρεχάμενων, τους οποίους πληρώνει από πόρους που δεν έχει. Προσδοκώντας μέρα τη μέρα, μήνα το μήνα, να παρατείνει την παραμονή της, υποσχόμενη ευημερία, νοσταλγώντας επενδύσεις και ποινικοποιώντας την επιχειρηματικότητα.
Τι κι αν οικονομία και αγορά ρημάζουν, κανείς δεν βγαίνει στις πλατείες να διαμαρτυρηθεί, αφού αποσβολωμένοι όλοι παρακολουθούν έργα και ημέρες θλιβερές, δίχως ουσιαστική αντίσταση στην κατάπτωση των θεσμών, των αξιών, των αρχών και της ηθικής. Μοιάζουν οι παρέες των ανθρώπων, σαν σε προσωρινό λήθαργο απάθειας και ανοσίας, από τις υπερβολικές δόσεις χυδαιότητας, αμετροέπειας, απρέπειας και αλαζονείας, που η πολιτική στη χειρότερη εκδοχή της, διοχετεύει καθημερινά και με κάθε επικοινωνιακό τρόπο στον κοινωνικό ιστό.
Τι κι αν η ανεργία και η ένδεια χτυπάνε κόκκινο στις μετρήσεις, ενώ οι επενδύσεις για την περιβόητη ανάπτυξη είναι ανύπαρκτες, η αριστερά ζει τον δικό της μύθο ως κυβερνώσα στην Ελλάδα, και οι πολίτες, που αναθεμάτιζαν την αλήθεια, τη λογική και την ευθύνη, μετανοιωμένοι διαπιστώνουν σήμερα ότι είναι μέρος αυτού του μύθου, δίχως όμως να μπορούν να το διασκεδάσουν.
Όλα σαν να ήταν χρησμοί εκπληρώθηκαν, δίχως ίχνος ντροπής και τσίπας, προσκύνησαν στο «ανάθεμα» του PSI, αντί για ένα mail του ενός δις, έφεραν πολιτική αστάθεια και μνημόνια εκ του περισσού δεκάδων, ζημιά και περικοπές, ενώ διαλαλούσαν παροχές και ενώ εναντιώνονταν σε ιδιωτικοποιήσεις αξιοπρεπείς, σήμερα ξεπουλούν έναντι πινακίου φακής, αυτά που υπερασπίζονταν για δημόσια, στο προεκλογικό χθες. Κατήγγειλαν τα ταπεινωτικά και αυτοκτονικά πλεονάσματα του 1,5%-2% για να πανηγυρίζουν σήμερα δημόσια για το "επίτευγμα" του 3,9%, που βέβαια προήλθε από τη φορομπηχτική ληστρική λαίλαπα, την απομύζηση της μισθωτής εργασίας και της υγιούς δημιουργικής παραγωγής, την περιστολή της συνταξιοδοτικής δαπάνης και εν μέρει, από τη στάση πληρωμών προς ιδιώτες και επιχειρήσεις τα τελευταία δύο χρόνια. Κι όμως κάποιοι έχουν το θάρρος, το θράσος και το κουράγιο, να στήνουν πανηγύρια γιορτής και επιτυχίας, άλλωστε πάντα οι κοινωνίες ιστορικά, αργούν να συνέλθουν και να αφυπνιστούν σε τέτοιες καταστάσεις.
Οι λαοί διδάσκονται από τις επιλογές τους και πορεύονται με τα λάθη τους. Δύο χρόνια μετά, οι ουρές των γερόντων έξω από τις κλειστές τράπεζες για το εξηντάευρω ξεχάστηκαν, τα πανηγύρια και οι χοροί στο σύνταγμα κόπασαν και οι ορδές των δήθεν αγανακτισμένων φυλλορρόησαν. Αυτό που έμεινε είναι η πίκρα των ανθρώπων που διχάστηκαν, μίσησαν και οργίστηκαν, για το καπρίτσιο ενός μικρού αμετροεπή "εφήβου" των καταλήψεων της πλάκας, που όμως οι συμπτώσεις σε συνδυασμό με το εμπόριο της ανθρώπινης δυστυχίας, επέτρεψαν τα πιο τρελά του όνειρα να γίνουν πραγματικότητα, να διαφεντεύει δηλαδή τις τύχες ενός έθνους με βιογραφικό μισής σελίδας. Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στην πραγματικότητα και στην καθημερινότητα της κοινωνίας, στην πολιτική όλα μπορούν να συμβούν. Γιατί από τέχνη του εφικτού, κινδυνεύει να καταστεί η τραγελαφική εκδοχή του απίθανου.
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: René Magritte Rene Magritte (1898- 1967) The Art of Conversation