Η Ευρώπη αντιμετωπίζοντας μια βαθειά κοινωνική και οικονομική κρίση χρειάζεται επειγόντως να ανατρέξει σε νέες πηγές ανάπτυξης, πηγές που θα ενδυναμώσουν την ανταγωνιστικότητα, την καινοτομία και θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας.
Καθώς ο κόσμος προσανατολίζεται ταχύτατα σε μια οικονομία που θα βασίζεται κυρίως στο internet επηρεάζοντας βαθύτατα παραδοσιακούς τρόπους εργασίας (Τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, on line παραγγελίες καταναλωτικών προϊόντων, διασκέδαση, βιομηχανική παραγωγή κλπ), οι ICT (Τεχνολογίες Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών) αποτελούν τον στέρεο πυλώνα μιας βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό άλλωστε είναι και το όραμα της ΕΕ που αποτυπώνεται στο project Ευρώπη 2020.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που ο πρόεδρος της Commission Jean Claude Juncker, από την αρχή της θητείας του, εντάσσει την δημιουργία της ενιαίας ψηφιακής αγοράς στις άμεσες προτεραιότητες τόσο της Επιτροπής όσο και του ίδιου.
Η Ευρώπη στερείται μιας ενιαίας ψηφιακής αγοράς για τις τηλεπικοινωνίες.
Η Ευρώπη, για την ώρα, στερείται μιας ενιαίας ψηφιακής αγοράς για τις τηλεπικοινωνίες. Η αγορά είναι κατακερματισμένη σε διακριτές εθνικές αγορές. Αυτό το στοιχείο από μόνο του αποτελεί τροχοπέδη για μιά δυναμική ανάπτυξη. Από το 2013 που επισημάνθηκαν τα σημεία αυτά μεσολάβησαν τρία χρόνια έντονων διαβουλεύσεων. Το 2013 διαγνώσθηκαν στοιχεία που αναχαιτίζουν την ποθούμενη οικονομική ανάκαμψη όπως οι αυστηροί ρυθμιστικοί κανόνες που όχι λίγες φορές εγγίζουν την υπερβολή με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Αναμφισβήτητα η ΕΕ θεωρείται ηγέτης παγκόσμια στο χώρο των τηλεπικοινωνιών από πλευράς υποδομών και καινοτομίας, ωστόσο όμως εμφανίζει κάποια σοβαρά μειονεκτήματα σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο και κυρίως τις ΗΠΑ. Αίφνης ενώ επιτρέπει την απελευθέρωση της αγοράς σε εθνικό επίπεδο των 28, την ίδια στιγμή εστιάζει την πολιτική της στη διατήρηση χαμηλών τιμών πρόσβασης στις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες τόσο σε χονδρική όσο και λιανική πώληση. Η υπερβολική αυτή παρεμβατικότητα οδηγεί, στο πλείστον των περιπτώσεων, σε στρέβλωση της αγοράς με σοβαρές συνέπειες.
Στην ΕΕ λειτουργούν 1200 εταιρείες σταθερής τηλεφωνίας, 100 κινητής και 200 κινητής χωρίς δικό τους δίκτυο, ενώ στις ΗΠΑ δραστηριοποιούνται μόνον έξι κύριοι παίκτες και στη Κίνα τρεις.
Ο κατακερματισμός, εξ άλλου που αναφέραμε, δεν έχει προηγούμενο στο κόσμο. Έτσι ενώ στην ΕΕ λειτουργούν περί τις 1200 εταιρείες σταθερής τηλεφωνίας, γύρω στις 100 κινητής και περί τις 200 κινητής χωρίς δικό τους δίκτυο, στις ΗΠΑ δραστηριοποιούνται μόνον έξι κύριοι παίκτες και στη Κίνα τρεις. Στις ΗΠΑ οι τέσσερις από τις έξι ελέγχουν το 86% της αγοράς (330 εκατ. Συνδρομητές). Στην Ευρώπη των 645 εκατ. συνδρομητών το ποσοστό αυτό ελέγχεται από τους 15 μεγάλους.
Ο απίθανος αυτός κατακερματισμός οδήγησε τα τελευταία χρόνια σε μειωμένα έσοδα, με άμεση συνέπεια να επιδεικνύεται από την πλευρά των εταιρειών απροθυμία σοβαρών επενδύσεων στο χώρο. Ο κύκλος αυτός, της πτωτικής πορείας στα έσοδα που ακολουθείται από επιφυλακτικότητα στις επενδύσεις, αποβαίνει άκρως επιβλαβής τόσο για τον Ευρωπαίο πολίτη που δεν απολαμβάνει την καινοτομία όσο και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Οικονομία στο σύνολό της.
Οι μεγάλες τηλεπικοινωνιακές εταιρείες, κυρίως τα πρώην μονοπώλια, αντιμετωπίζουν στις μέρες μας μια σοβαρότατη απειλή προερχόμενη από την εισπήδηση και σφετερισμό της τεράστιας, επί σειρά δεκαετιών, υποδομής τους από τις αποκαλούμενες OTT (Over The Top) εταιρείες όπως Skype, WhatsApp κλπ. Είναι γνωστό πως οι ως άνω εταιρείες αξιοποιούν στο έπακρο την υπάρχουσα σε δίκτυα υποδομή των πρώην μονοπωλίων προσφέροντας δωρεάν υπηρεσίες φωνής, και όχι μόνον, στους συνδρομητές. Ευνόητο λοιπόν πως οι απώλειες των τηλεπικοινωνιακών εταιρειών (Network Operators) ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια με ό,τι αυτό σημαίνει (ρευστότητα, επενδύσεις, ανεργία).
Το φαινόμενο αυτό αντιμετωπίζεται ή με μια υιοθέτηση αμυντικής στάσης ή, και το πλέον σκόπιμο, από μια αμοιβαία επωφελή συνεργασία(win-win). Πρακτικά αυτό σημαίνει πως η τεράστια υποδομή ως επίσης και τα εκατομμύρια των πελατών με όλα τα στοιχεία logistics είναι στη διάθεση των OTT. Τι μπορούν να κάνουν λοιπόν οι μεγάλοι Operators μπροστά σ’αυτή τη κατάσταση; Λίγα πράγματα. Όπως:
- Επινόηση πολύ προχωρημένων υπηρεσιών μεταγωγής ώστε να προστατευθούν οι επενδύσεις σε Δίκτυα κορμού (μεγάλες λεωφόροι data).
- Δημιουργία νέων υπηρεσιών data/χρέωση.
- Ανάπτυξη νέων εφαρμογών και λοιπών υπηρεσιών με απευθείας πώληση στους πελάτες.
Ωστόσο καμιά από τις παραπάνω στρατηγικές δεν εξασφαλίζει με βεβαιότητα την επιτυχία. Κι’ αυτό οφείλεται στο γεγονός πως όλα τρέχουν και η ρευστότητα διαπερνά τις αποφάσεις.
Μια μετωπική σύγκρουση με τις OTT είναι το τελευταίο που θα πρότεινε κάποιος στην ΕΕ. Όπως πάντα η λύση θα προκύψει από την αξιοποίηση και ανάπτυξη πολλών ευκαιριών που αποφέρουν κέρδη βγαίνοντας όλοι κερδισμένοι.
Δυστυχώς, όλ’ αυτά τα χρόνια, οι μεγάλοι Operators δεν ωφελήθηκαν, στο βαθμό που δικαίως προσδοκούσαν διαθέτοντας τις υποδομές τους, από την υπεραξία που προήλθε λόγω της ευρείας διάδοσης του ηλεκτρονικού εμπορίου, της ψηφιακής διαφήμισης και εν γένει του περιεχομένου των ψηφιακών μέσων. Απεναντίας η υπεραξία αυτή πιστώθηκε στους ψηφιακούς νεοεισερχόμενους OTT. Μπορεί η κατάσταση να αντιστραφεί;
Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά. Οι μεγάλοι, πλέον των άλλων, έχουν να επενδύσουν σοβαρά ποσά στο δίκτυο, αναβαθμίζοντάς το προκειμένου να χειριστούν την όλο και αυξανόμενη πλημμύρα των data που δημιουργούν οι OTT κανιβαλίζοντας τα έσοδα των Operators.
Σύμφωνα με την Juniper Research οι μεγάλες τηλεπικοινωνιακές εταιρείες (Operators) σημείωσαν απώλειες περί τα 13 δις. ευρώ στη χρήση του 2014 ποσό που καρπώθηκαν οι OTT όπως WhatsApp, Facebook, Skype. Ωστόσο η ίδια εταιρεία σημειώνει πως οι μεγάλοι Operators για τα επόμενα πέντε χρόνια αναμένουν αύξηση στα έσοδα τους κατά 61 δις ευρώ κυρίως μέσα από νέες πηγές εσόδων που δημιουργούνται από την δραστηριοποίηση υπηρεσιών των OTT.
Ο μετασχηματισμός των Telecom Operators από δίκτυο-κεντρικές εταιρείες σε εταιρείες λογισμο-κεντρικές είναι το κλειδί της επιτυχίας.
Εάν εξακολουθήσει αυτή η κατάσταση, τότε οι Τηλεπ/κές εταιρείες (Operators) θα υποβιβαστούν τάχιστα σε απλούς διεκπεραιωτές της σύνδεσης, αφήνοντας το πεδίο του περιεχομένου στους επιθετικούς OTT (Google,Amazon,κα). Οι μεγάλοι Operators λοιπόν έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στο να συνεχίσουν να κάνουν αυτό που ξέρουν μέχρι τώρα, βλέποντας τα έσοδά τους να συρρικνώνονται και τα κόστη να αυξάνονται ή να επιλέξουν νέες τεχνολογίες όπως cloud και virtualization, κάνοντας ταυτόχρονα μεγάλες αλλαγές στο επενδυτικό τους πρόγραμμα και στη διαχείριση των δικτύων.
Ο μετασχηματισμός των Telecom Operators από δίκτυο-κεντρικές εταιρείες σε εταιρείες λογισμο-κεντρικές είναι το κλειδί της επιτυχίας.
Η virtualization από την άλλη μετασχηματίζει την δαπανηρή δρομολόγηση του απορρήτου των δικτύων, που στηρίζεται πρωτίστως στο hardware,σε λογισμικό και servers γενικού σκοπού. Σκοπός παραμένει πάντα η μείωση του κόστους σύνδεσης στη κατεύθυνση δημιουργίας ενός λογισμικο-κεντρικού δικτύου, αφετηρία αύξησης των εσόδων. Ο μετασχηματισμός αυτός είναι τόσο σπουδαίος, όσο ήταν η μετάβαση από τα ξεπερασμένα πλέον δίκτυα φωνής στο Internet, πριν μια εικοσαετία.
Επισημαίνεται πως, κατά τις εκτιμήσεις, στο μεσοδιάστημα ως το 2020 θα δημιουργηθούν περί τους 100 εκατομμύρια νέοι χρήστες δικτύου στην Ευρώπη. Κατά τις ίδιες εκτιμήσεις μέχρι το 2019 το 75% του δικτύου θα καλύπτεται από video. Ως εκ τούτου απαιτούνται τεράστιες επενδύσεις για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών.
Στο ορόσημο αυτό του 2020 οι βασικοί πυλώνες που εκπορεύονται από την διακηρυγμένη πολιτική της ΕΕ στη κατεύθυνση της ενιαίας ψηφιακής αγοράς συνίστανται σε:
α) Καλύτερη πρόσβαση για πολίτες και επιχειρήσεις για όλες τις χώρες της ΕΕ.
β) Επικράτηση ορθολογικών κανόνων ανταγωνισμού ώστε να εξασφαλίζονται επενδύσεις για ανάπτυξη δικτύων και υπηρεσιών.
γ) Μεγιστοποίηση του παραγόμενου δυναμικού για ακόμη παραπέρα ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας.
Η ανάπτυξη μεγάλων οικονομιών κλίμακας, κρίσιμο στοιχείο για την γιγάντωση των ευρυζωνικών δικτύων επόμενης γενιάς.
Η ανάπτυξη μεγάλων οικονομιών κλίμακας θεωρείται κρίσιμο στοιχείο για την γιγάντωση των ευρυζωνικών δικτύων επόμενης γενιάς σ’ όλη την Ευρώπη.
Εξάλλου η έκρηξη της κινητής τηλεφωνίας καθιστά το διατιθέμενο φάσμα συχνοτήτων θεμελιώδους σημασίας πόρο, τόσο για τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών όσο και για τα κράτη. Μια επαναθεώρηση της Ευρωπαϊκής πολιτικής φάσματος θα λαμβάνει υπόψη πλέον τις αρνητικές συνέπειες του υψηλού κόστους στις δημοπρασίες και τον εθνικό κατακερματισμό, που αναφέραμε, προκειμένου οι εταιρείες να αποσβένουν τις επενδύσεις σε λογικό χρόνο
Αναμένεται λοιπόν με ενδιαφέρον η υλοποίηση της Ευρωπαϊκής πολιτικής μέσα στο 2016 ζυγίζοντας με αριστοτεχνικό τρόπο τα υπέρ και κατά που αναφέραμε εξασφαλίζοντας επενδύσεις, πρόοδο και ευημερία.
* O Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο: Jo Ann Durham, Solar magnetic field