Κάθε Ελληνικό ΑΕΙ θα έπρεπε δομημένα να προσπαθεί να δημιουργήσει συστηματικά τις βάσεις για τη διαμόρφωση μίας ερευνητικής στρατηγικής που θα του επιτρέψουν να ευθυγραμμιστεί με τις διαφαινόμενες ερευνητικές προτεραιότητες που τίθενται από τη ΓΓΕΤ εν όψει της νέας Προγραμματικής Περιόδου, με ορίζοντα το 2020. Αυτές είναι:

1. Τρόφιμα (πρωτογενής τομέας, φυτική και ζωική παραγωγή, ιχθυοκαλλιέργειες)
2. Ενέργεια (παραγωγή, διανομή, ΑΠΕ, …)
3. Πληροφορική
4. Βιώσιμη Ανάπτυξη και Περιβάλλον
5. Νέες τεχνολογίες παραγωγής (και εφαρμογή τους και σε παραδοσιακούς κλάδους της ελληνικής μεταποίησης)
6. Ποιοτικές παρεμβάσεις στην εκπαίδευση με προστιθέμενη αξία για την περιφέρεια

Για κάθε μία από τις παραπάνω θεματικές περιοχές θα έπρεπε να έχει θεσμοθετηθεί κατά τη γνώμη μου  Ομάδα Εργασίας από μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου  ενώ θα έπρεπε αξιολογηθούν και προτάσεις από τα μέλη ΔΕΠ για ενεργοποίηση άλλων ομάδων σε ισχυρά ερευνητικά πεδία που δεν απεικονίζονται παραπάνω.

Σύμφωνα με τα διεθνώς ισχύοντα, η διαμόρφωση μίας στρατηγικής δημιουργίας και αξιοποίησης γνώσεων, δηλαδή  μίας ερευνητικής στρατηγικής, στηρίζεται στην αντίληψη της οργανωσιακής γνώσης. Ο βασικός πυρήνας των ικανοτήτων κάθε οργανισμού και το σύνολο της γνώσης που κατέχει προσδιορίζεται από το προσωπικό, τις πρακτικές, την πνευματική ιδιοκτησία και τις συνεργασίες που αναπτύσσει. Η γνώση αυτή πρέπει να είναι διαχειρίσιμη συστηματικά με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και βιωσιμότητας του οργανισμού.

Δεν είναι συνεπώς τα αποτελέσματα που δημιουργεί και, στην περίπτωση ενός πολυεπιστημονικού Πανεπιστημίου όπως ένα Ελληνικό Πανεπιστήμιο, οι ερευνητικές περιοχές που υπηρετεί. Το βασικό κριτήριο για τη διαμόρφωση της ερευνητικής στρατηγικής: αντίθετα και  τα πρωτεύοντα κριτήρια στα οποία πρέπει να βασίζεται η ερευνητική στρατηγική είναι δόμηση κατάλληλου μίγματος πολιτικών, σχεδίων και διαδικασιών για τη δημιουργία ή απόκτηση νέας γνώσης, το μετασχηματισμό της σε ικανότητες, και την εκμετάλλευση της γνώσης και των ικανοτήτων με τρόπο που υπηρετεί την ευρύτερη αναπτυξιακή στρατηγική του Ιδρύματος.

Το Διάγραμμα παρουσιάζει το πλαίσιο εφαρμογής της ερευνητικής στρατηγικής σε ένα τυπικό ακαδημαϊκό ίδρυμα.

Το πλαίσιο της ερευνητικής στρατηγικής σ' ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα

Η ύπαρξη ενός πλαισίου ερευνητικής στρατηγικής έχει προφανή πλεονεκτήματα, όπως:

• Επιτρέπει να γίνονται επιλογές και προγραμματισμός των διαθέσιμων πόρων.
• Περιορίζει την πολυσχιδή δραστηριότητα σε επίπεδο ανθρώπινων πόρων (over-commitment) εστιάζοντας τις προσπάθειες προς σαφώς οριοθετημένους στόχους. Αυξάνεται έτσι η ερευνητική παραγωγικότητα και οι πιθανότητες διεκδίκησης "σημαντικών" χρηματοδοτούμενων έργων.
• Τέλος, ορίζει μία βάση συζήτησης για τον περιοδικό απολογισμό των πεπραγμένων αλλά και για αλλαγές υπό το φως της εμπειρίας και των εξελίξεων σε διάφορες επιστημονικές περιοχές.

Η διαμόρφωση της ερευνητικής στρατηγικής έχει τρεις κύριες συνιστώσες και πρέπει ν' απαντά στα ακόλουθα ερωτήματα:

1. 1. Πώς θα δημιουργήσουμε νέα γνώση & ικανότητες, δηλαδή νέα αξία; Για ν' απαντηθεί αυτό το ερώτημα πρέπει να αξιολογηθεί η πιθανή μεσο-μακροπρόθεσμη εξέλιξη των επιστημονικών πεδίων που μας ενδιαφέρουν, οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις της αγοράς και η δυνατότητα προσέλκυσης ισχυρής χρηματοδότησης.
2. 2. Πώς θα εκμεταλλευτούμε την νέα γνώση και τις ικανότητες που θα αναπτύξουμε; Για ν' απαντηθεί αυτό το ερώτημα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι πιθανοί τρόποι αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων (π.χ., δημοσιεύσεις, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τεχνοβλαστοί, συμβάσεις εκχώρησης, κ.ο.κ.) σε σχέση με τις προτεραιότητες διαφύλαξης των πηγών μοναδικότητας (π.χ., νέα γνώση που ανήκει αποκλειστικά στο Ίδρυμα και μπορεί ν' αποτελέσει αντικείμενο προστασίας μέσω τίτλου πνευματικής ιδιοκτησίας), καθώς επίσης και το είδος και το εύρος της συνεργασίας με άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.
3. 3. Πώς θα οργανωθούμε για να βελτιστοποιήσουμε τη δημιουργία και την εκμετάλλευση της νέας αξίας; Για ν' απαντηθεί αυτό το ερώτημα πρέπει να αξιολογηθούν κριτικά οι υφιστάμενες πολιτικές, διαδικασίες και δομές εντός του Ιδρύματος που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα την εφαρμογή της ερευνητικής στρατηγικής.

* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Edward Lamson Henry (1841 –1919), A Country School Painting